 |
HÀNH HƯƠNG TẠI HÀ THẠCH
|
 |
| GIỚI TRẺ GIỮA HIỀN |
 |
| ĐIỂM XUẤT PHÁT HÀNH HƯƠNG |
 |
| CHIA TAY LM BA |
 |
| CHẦU LƯỢT GX. SAPA |
 |
| BAN HÀNH GIÁO BÃI DÒNG - MÂN CÔI TRẠI SƠN - HÀNH HƯƠNG TẠI HÀ THẠCH |
 |
| LEGIO CAM ĐƯỜNG |
 |
| THƯỜNG HUẤN BCH . GX. LÀO CAI |
Giới thiệu Logo chính thức cho
Năm Mục vụ Gia đình 2017:
“Chuẩn bị cho Người trẻ
bước vào Đời sống Hôn nhân”
WHĐ (25.10.2016) – Trong “Thư Chung gửi Cộng đồng Dân
Chúa” ngày 7 tháng 10 năm 2016, các giám mục Việt Nam tham dự Đại hội XIII
Hội đồng Giám mục Việt Nam đã đề nghị chủ đề Mục vụ gia đình cho ba năm
(2016-2019) với những điểm nhấn cho từng năm như sau: Năm 2016-2017: Chuẩn bị
cho người trẻ bước vào đời sống hôn nhân; Năm 2017-2018: Đồng hành với các gia
đình trẻ; Năm 2018-2019: Đồng hành với những gia đình gặp khó khăn.
Nay Hội đồng Giám mục Việt Nam giới thiệu logo chính
thức sau đây để sử dụng cho Năm mục vụ 2017: Chuẩn bị cho người trẻ bước vào
đời sống hôn nhân.
Logo lấy ý tưởng
từ hình ảnh 3 thế hệ trong gia đình: ông bà, cha mẹ và con cái như là
một biểu tượng truyền thống của gia đình Việt Nam với nhiều thế hệ. Và hình ảnh
đó được bao bọc bởi trái tim như là biểu tượng của tình yêu – nền tảng cơ bản
đầu tiên của gia đình.
Thiết kế logo toát lên được hình ảnh của gia
đình Thánh Gia là khuôn mẫu trọn hảo cho mọi gia đình công giáo. Gói trọn
trong hình ảnh trái tim, chúng ta còn có thể thấy hình ảnh của của ba thế hệ:
ông bà, cha mẹ, và con cái phản ánh hình ảnh của Thánh Gioakim và Thánh Anna
trong gia đình Thánh Gia, phần nào đó nói lên tình yêu, niềm vui đoàn tụ, hiệp
nhất của các thành viên trong gia đình và sự kết nối trọn hảo của Thiên Chúa Ba
Ngôi.
Trên chóp đỉnh của trái tim, hình ảnh của thập
giá muốn nói lên một tình yêu trao ban. Tình yêu và đời sống gia đình là
một hành trình hy sinh và trao ban liên lỉ. Hình ảnh dải lụa gắn liền
với truyền thống và văn hóa Việt, óng ả, mềm mại nhưng bền bỉ, được xem như sự
gắn kết giữa các thành viên trong gia đình. Những màu sắc trên dải lụa tượng
trưng cho những xúc cảm yêu thương.
Ngoài ra hình ảnh của đôi bạn trẻ đang tiến bước
vào đời sống hôn nhân được khắc hoạ rõ nét tư thế sẵn sàng cùng nhau xây dựng
một hạnh phúc bền vững với sự đồng hành và soi dẫn của Chúa Kitô trong Chúa
Thánh Thần, thể hiện qua hình tượng biểu trưng vừa là cây thánh giá vừa là hình
chim bồ câu.
Màu chủ đạo là màu đỏ hồng: tượng trưng cho niềm
vui, hạnh phúc. Màu tím: tượng trưng cho sự chung thuỷ, những khó khăn
trong đời sống hôn nhân cần có sự gắn kết mật thiết với nhau và với Chúa để có
thể vượt qua.
Những nét lượn hồng cũng được lấy cảm hứng từ đường
nét và màu sắc của hoa sen Việt Nam vẽ nên một gia đình truyền thống
luôn luôn vững vàng và toả hương thơm của tình yêu khi gặp sóng gió, khó khăn:
“Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”.
Xin tải về
logo tại đây:
Văn phòng HĐGMVN
CHÚA NHẬT 31 THƯỜNG NIÊN - C
Lời Chúa: Kn 11,22–12,2; 2Tx 1,11–2,2; Lc 19, 1-10
MỤC LỤC
1.
Vòng tay tha thứ
2.
Đổi đời
3.
Ánh mắt yêu thương
4.
Có một cái nhìn như thế – Thiên Phúc
5.
Hôm nay nhà này được giải thoát
6.
Hoán cải đích thực – Radio Veritas Asia
7.
Giakêu, một con lừa chui qua lỗ kim – RC
8.
Chia sẻ – Lm Giuse Lê Minh Thông
9.
Suy niệm của Lm. Phêrô Bùi Quang Tuấn
10.
Nghệ thuật cảm hóa lòng người của Chúa Giêsu
11.
Đổi mới cuộc đời – Lm. Đaminh Trần Đình Nhi
12.
Tầm cao của Phúc Âm
13.
Con Người đến để tìm và cứu
14.
Chúng ta thì giống như Giakêu
15.
Gặp gỡ Đức Kitô biến đổi cuộc đời mình
16.
Tình yêu làm kinh ngạc - McCarthy
17.
Từ khán giả đến người tiếp cận - McCarthy
18.
Người tội lỗi - R. Gutzwiller
19.
Hôm nay nhà này được giải thoát
20.
Tiền bạc
21.
Đền tội
22.
Đổi đời
23.
Hoán cải
24.
Hoán cải
25.
Thiên Chúa yêu thương
26.
Gặp gỡ ơn cứu độ – Lm. FX Vũ Phan Long
27.
Chú giải của Noel Quesson
1.
Vòng tay tha thứ
Nhiều
người trong chúng ta có một cái nhìn sai lạc về Thiên Chúa. Đối với họ Thiên
Chúa thường là một ông cảnh sát đầy quyền năng, luôn đứng bên lề cuộc đời để
biên phạt những hành động sai trái. Trong khi đó Đức Kitô đã tỏ lộ cho chúng ta
thấy Thiên Chúa là một người Cha nhân từ hằng yêu thương chăm sóc chúng ta, và
đặc biệt Ngài sẵn sàng tha thứ những lầm lỗi của chúng ta. Ngài hằng mong ước
cho chúng ta, những người con của Ngài được hạnh phúc.
Sách
Khôn Ngoan đã viết: Chúa thương xót mọi người và Ngài nhắm mắt trước những tội
lỗi của những kẻ thực lòng sám hối. Lòng nhân từ và thương xót ấy ngày hôm nay
được biểu lộ một cách cụ thể qua câu chuyện về ông Giakêu. Ông ta là một người
thu thuế giàu có tại Giêricô. Dưới mắt những người Do Thái, thì những kẻ làm
nghề thu thuế bị đồng hoá với phường tội lỗi, vì họ tiếp tay với đế quốc Lamã,
bóc lột đồng bào của mình, để nuôi sống kẻ thù và làm giàu cho bản thân. Chính
vì thế mà họ bị loại trừ khỏi cộng đồng dân Chúa.
Từ
lâu Giakêu hẳn thường nghe nói nhiều về Chúa Giêsu và ao ước được gặp gỡ với
Người. Vì thế khi hay biết Người sắp đi qua nơi đó, Giakêu đã trèo lên một cây
sung vì ông là một người thấp bé, và dân chúng thì lại đông đảo vây quanh
Người. Thế rồi, Chúa Giêsu đã nhận ra ông, Ngài nói: Hỡi Giakêu hãy xuống mau
vì hôm nay Ta muốn lưu lại tại nhà ngươi.
Hẳn
chúng ta sẽ ngạc nhiên trước một lời nói như thế. Ngài đã dành cho ông một vinh
dự quá to lớn, phải chăng Ngài đã đảo lộn bậc thang giá trị? Phải chăng Ngài
khích lệ những kẻ bóc lột, gian tham và độc ác? Chính Giakêu cũng ngạc nhiên
không kém trước tình yêu Ngài dành cho ông. Trong khi mọi người thù ghét ông
thì Ngài lại yêu thương ông. Chính tình yêu này đã chuyển hướng cuộc đời ông,
đưa ông vào một khúc quanh mới, thắp lên trong tâm hồn ông một ngọn lửa nhiệt
thành.
Từ
thẳm sâu cõi lòng, ông cảm thấy chính mình cần phải uốn nắn sửa đổi lại những
sai lỗi khuyết điểm, đền bù những thiệt hại trong dĩ vãng để xứng đáng với tình
thương yêu ấy. Lập tức ông đã quyết định: Thưa Thầy, con sẽ bố thí một nửa phần
sản nghiệp của con. Và nếu như con đã làm thiệt hại ai thì con sẽ đền trả gấp
bốn. Chúa Giêsu thấu suốt cõi lòng ông, Ngài đã cảm động khi nói với ông: Ngày
hôm nay nhà này được ơn cứu độ vì cũng là con cháu Abraham. Chúa Giêsu đã chống
lại những thiên kiến của người đời, Ngài đã xác quyết: Con Người đến để tìm
kiếm và cứu vớt những gì đã hư đi.
Dù
cuộc đời chúng ta có chồng chất tội lỗi, chúng ta đừng vội thất vọng, hãy ngước
nhìn Chúa, hãy tìm gặp Ngài với lòng yêu mến chân thành, bởi vì lúc nào Ngài
cũng mở rộng vòng tay chờ đón để tha thứ cho chúng ta.
2.
Đổi đời
Trong
cuộc sống, có nhiều người đã thoát xác, đã đổi đời một cách bất ngờ để trở nên
tốt lành và thánh thiện.
Phanxicô
Borgia đã từ bỏ chức vị tại triều đình khi đứng trước thi thể rữa thối của
hoàng hậu Isabella. Phanxicô Xaviê đã trở nên một vị tông đồ Á châu chỉ vì lời
Kinh Thánh mà Ignatio không ngừng nhắc đến mỗi khi gặp gỡ: Được lời lãi cả thế
gian mà mất linh hồn thì có ích lợi chi. Magueritte de Cortone đã xa lìa nếp
sống tội lỗi và trở nên một vị thánh trước cái chết của người tình. Và ngày hôm
nay, ông Giakêu cũng đã thực hiện một cuộc đổi đời, một cuộc thoát xác như thế.
Thực
vậy, khi trèo lên cây sung để nhìn xem Chúa Giêsu, có lẽ ông chỉ muốn thoả mãn
tính tò mò của mình cứ chẳng có nghĩ ngợi xa xôi gì. Thế nhưng thật bất ngờ là
sự việc tưởng như vô nghĩa này đã đưa ông đi rất xa, đánh dấu một khúc quanh,
mở ra một huyết mới có tính cách quyết định toàn bộ cuộc đời của ông.
Từ
đó chúng ta nhận thấy Chúa thường đến với chúng ta, thường bước vào cuộc đời
chúng ta một cách bất ngờ, bằng những con đường đầy bí ẩn, hầu dẫn chúng ta tới
những nơi thật xa lạ. Ngài luôn chủ động, đưa ra sáng kiến và chọn lựa chúng ta
như lời Ngài đã phán: Không phải các con chọn Thầy nhưng chính Thầy đã chọn các
con.
Phần
chúng ta là phải nắm lấy cơ hội một cách đúng lúc, chấp nhận sáng kiến của Chúa
và cùng bước đi với Ngài trên nẻo đường Ngài đã mở ra. Điều quan trọng đó là
đừng lỡ hẹn với Ngài. Bởi vì cơ hội bỏ qua sẽ không bao giờ trở lại.
Nếu
như ngày hôm nay, ông Giakêu không muốn xem thấy Chúa hay không đón nhận Ngài
đến thăm nhà ông, thì có lẽ đã chẳng xảy ra sự gì, để rồi ông mãi mãi vẫn là
một người thu thuế, mải mê làm giàu một cách bất chính. Thế nhưng ngày hôm nay,
một con đường mới đã mở ra cho ông, một cuộc sống mới đã bùng lên trong ông và
một con người mới được khai sinh nơi cõi lòng ông. Cuộc đổi đời của ông đã diễn
ra tức khắc và triệt để.
Tức
khắc bởi vì ông không xin được gia hạn, được trì hoãn, và bởi vì ông biết rằng
nếu không thực hiện ngay hôm nay, ngay lúc này thì cũng sẽ chẳng bao giờ thực
hiện được.
Triệt
để bởi vì ông sẵn sàng chấp nhận mọi hậu quả của cuộc hoán cải: chia tài sản
cho người nghèo túng, đền bù gấp bốn cho những thiệt hại mình đã gây nên. Cuộc
hoán cải nào cũng có cái giá phải trả. Có sẵn lòng trả thì mới là hoán cải thực
sự.
Còn
chúng ta thì sao? Chúng ta đã quyết tâm trở lại với Chúa biết bao nhiêu lần,
nhưng có lẽ chưa một lần chúng ta đã trở lại thật sự với Ngài. Phải chăng, vì
sợ phải trả cái giá đắt ấy mà chúng ta cứ còn trì hoãn, và thoái thác mãi.
3.
Ánh mắt yêu thương
(Suy
niệm của ĐTGM. Giuse Ngô Quang Kiệt)
Mỗi
khi đọc câu chuyện ông Giakêu, tôi ngỡ ngàng trước ánh mắt của Chúa Giêsu khi
Ngài nhìn lên ông Giakêu trên cây sung. Ánh mắt ấy có sức mạnh kỳ lạ. Ánh mắt
ấy chất chứa bao tâm tình. Chỉ trong một ánh mắt cuộc đời Giakêu hoàn toàn biến
đổi.
Đó
là ánh mắt quan tâm. Chúa Giêsu vào thành Giêricô. Giêricô là một thành phố
rộng lớn, người đông đúc, buôn bán sầm uất. Một đám đông lớn đi theo Chúa
Giêsu. Trong khi đó ông Giakêu thật bé nhỏ. Nên ông phải leo lên cây sung để
nhìn Chúa. Thật lạ lùng. Giữa đám đông mênh mông ấy, Chúa vẫn nhìn thấy ông
Giakêu, dù ông thấp lùn. Giữa muôn người, Chúa chỉ tìm Giakêu. Lại còn biết rõ
tên ông. Điều đó chứng tỏ Chúa quan tâm tới Giakêu, dù ông bé nhỏ trong một đám
đông hỗn độn. Giakêu chắc chắn cảm thấy ấm lòng vì ánh mắt quan tâm của Chúa.
Đó
là ánh mắt khiêm nhường. Hãy tưởng tượng cảnh Chúa ngước lên nhìn Giakêu. Chúa
nhìn lên. Giakêu nhìn xuống. Thật là một cảnh tượng phi thường. Người có tầm
vóc cao lớn phải ngước nhìn lên mới gặp ánh mắt người thấp bé. Thiên Chúa phải
ngước mắt nhìn lên mới gặp được phàm nhân. Đấng vô cùng thánh thiện phải ngước
mắt nhìn lên mới gặp kẻ tội lỗi tầy trời. Tạo hóa phải ngước mắt nhìn lên mới
gặp được thụ tạo. Đấng Cứu Độ phải ngước mắt nhìn lên mới gặp được kẻ cần được
cứu. Đấng tha tội phải ngước mắt nhìn lên mới gặp được kẻ cần được thứ tha.
Thật là một sự khiêm nhường thẳm sâu. Giakêu chắc chắn phải choáng váng vì ánh
mắt khiêm nhường của Chúa.
Đó
là ánh mắt tha thứ. Nguyên một việc quan tâm tìm kiếm cũng đã chứng tỏ Chúa tha
thứ cho ông rồi. Huống hồ Chúa còn khiêm tốn ngước nhìn lên. Hơn thế nữa Chúa
còn ngỏ lời muốn đến thăm nhà ông. Giakêu chưa tìm Chúa thì Chúa đã tìm Giakêu.
Giakêu chưa gọi Chúa thì Chúa đã gọi Giakêu. Giakêu chưa mời thì Chúa đã ngỏ ý đến
nhà. Giakêu chưa xin lỗi thì Chúa đã tha thứ. Ánh mắt tha thứ mới khoan dung độ
lượng và ấm áp làm sao. Giakêu chắc chắn tràn đầy niềm hối cải khi nhìn vào ánh
mắt tha thứ của Chúa.
Đó
là ánh mắt tin tưởng. Chúa Giêsu nhìn Giakêu bằng ánh mắt tin tưởng. Tin tưởng
nên không nhìn về quá khứ mà chỉ hướng về tương lai. Chúa quên hết tội lỗi của
ông. Hơn thế nữa Chúa tin rằng ông sẽ nên người tốt. Chúa tin rằng ông sẽ làm
lại cuộc đời. Chúa tin vào tương lai của ông. Nên Chúa đã nhìn ông. Nên Chúa
tha thứ cho ông. Nên Chúa kết thân với ông. Trước ánh mắt tin tưởng của Chúa,
chắc chắn Giakêu sẽ cương quyết làm lại cuộc đời.
Đó
là ánh mắt yêu thương. Tất cả sẽ không thể giải thích được nếu không có tình
yêu. Chúa quan tâm tới Giakêu vì Chúa yêu thương ông, như người mục tử tốt lành
đi tìm con chiên lạc. Chúa khiêm nhường vì Chúa yêu thương ông, như người cha
cõng con trên vai. Chúa tha thứ vì Chúa yêu thương ông, như người cha sẵn sàng
chờ đón đứa con hoang đàng. Chúa tin tưởng vì Chúa yêu thương ông, như người mẹ
không khi nào nói rằng con mình xấu, dù nó phạm tội trăm lần. Chúa nhìn ông
bằng ánh mắt yêu thương. Ngập tràn trong yêu thương, trái tim Giakêu bừng lên
ngọn lửa yêu thương. Đời ông được đốt cháy trong yêu thương. Nên ông đã đáp lại
tình yêu thương của Chúa. Vì yêu mến Chúa mà ông yêu thương đồng loại. Yêu
thương nên đền bù thiệt hại. Yêu thương nên chia sẻ chân thành.
Lạy
Chúa, Chúa luôn nhìn con bằng ánh mắt yêu thương. Xin cho con biết nhìn vào mắt
Chúa, nhận ra tình yêu thương của Chúa và biến đổi cuộc đời như ông Giakêu.
KIỂM
ĐIỂM ĐỜI SỐNG
1)
Chúa nhìn Giakêu bằng ánh mắt thế nào?
2)
Giakêu đã đáp lại ánh mắt của Chúa ra sao?
3)
Bạn có bao giờ nhìn thấy ánh mắt Chúa nhìn bạn chưa?
4)
Bạn có muốn nhìn tha nhân bằng ánh mắt của Chúa không?
4.
Có một cái nhìn như thế – Thiên Phúc
(Trích
dẫn từ 'Như Thầy Đã Yêu')
Nhiều
đệ tử đang theo học Thiền định dưới sự hướng dẫn của thiền sư Sengai. Một người
trong bọn họ thường hay thức dậy ban đêm, vượt tường ra phố để dạo mát cho thỏa
thích.
Một
đêm kia, Sengai đi giám thị phòng ngủ, thấy một đệ tử vắng mặt và cũng khám phá
ra được chiếc ghế đẩu cao mà anh ta thường dùng để leo qua tường. Sengai dời
chiếc ghế đi chỗ khác và đứng thay vào chỗ đó. Khi anh chàng rong chơi trở về,
không biết rằng Sengai là chiếc ghế, anh ta đặt chân lên đầu thầy và nhảy xuống
đất. Lúc khám phá ra việc mình đã làm, anh ta hoảng sợ, nhưng Sengai nhẹ nhàng
bảo:
-
Sáng sớm hôm nay trời lạnh lắm. Con hãy cẩn thận kẻo bị cảm đấy?
Từ
đó, người đệ tử ấy không bao giờ bỏ ra ngoài ban đêm nữa. Anh chuyên tâm học
tập và trở thành người đệ tử gương mẫu của thầy Sengai.
Thiên
Chúa không những tế nhị, dịu dàng, và nhân từ như thầy Sengai mà Người còn
khoan dung, tha thứ và yêu thương những con người tội lỗi.
Ông
Giakêu là một trưởng ty thuế vụ thành Giêricô, một người giàu có vì lạm thu bất
chính. Ông bị liệt vào số những kẻ tội lỗi, bị khai trừ và khinh bỉ. Chúa Giêsu
không nhìn ông bằng con mắt ấy, Người ngước nhìn ông đang ngồi trên cây sung;
một cái nhìn nhân từ như không thấy tội gì trong ông. Chính cái nhìn đầy chân
tình và yêu thương ấy đã khiến ông nhìn lại chính mình và quyết tâm đổi mới.
Người
nói với ông: "Này Giakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà
ông!". Hạnh phúc quá bất ngờ: Người không chỉ biết ông đang ở trên cây mà
còn biết cả tên ông. Người không chỉ muốn đến thăm mà còn xin ở lại nhà ông.
Ông chỉ có một ao ước nhỏ nhoi là được nhìn thấy Người, nhưng Người lại cho ông
cả một ân huệ lớn lao vượt quá lòng ông mong ước. Ông chỉ muốn thấy kẻ đã chữa
cho anh mù Báctimê là người thế nào, nhưng chính Đấng ấy lại chữa lành đôi mắt
tâm hồn ông.
Vâng,
chính đôi mắt tâm hồn ông đã bừng sáng, để ông không chỉ thấy một con người
bình thường trước mặt, nhưng còn thấy Người chính là Đấng ban ơn cứu độ, đầy
lòng nhân từ và xót thương; để ông không chỉ thấy tiền bạc là tất cả nhưng còn
thấy cần chia sẻ và trao ban. Ông đã quá vui mừng hứa với Chúa: "Thưa
Ngài, này đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo, và nếu tôi đã
cưỡng đoạt của ai cái gì, tôi xin đến gấp bốn". Và Chúa chỉ chờ có thế, để
nói với mọi người: "Ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là
con cháu tổ phụ Abraham". Thật vậy ở đâu có Chúa hiện diện là có ơn cứu
độ, ở đâu có ơn cứu độ là có sự tha thứ. Ông Giakêu đã được thứ tha để được
nhận lại làm con cái Abraham, con cái của lòng tin, con cái của Thiên Chúa.
Và
chắc chắn, không ai có thể ngăn cản ông ngồi đồng bàn với Chúa, trong bữa tiệc
hân hoan ngay sau đó. Chắc chắn, ông Giakêu không còn giàu có như trước nữa,
nhưng ông sẽ hạnh phúc hơn nhiều. Chắc chắn thân xác ông vẫn lùn như xưa, nhưng
tâm hồn ông đã cao thượng hơn gấp bội. Những người được Chúa "tìm đến và
cứu chữa" bao giờ cũng trổi vượt trong nhân cách và kiên vững trong lòng
tin.
Lạy
Chúa, có rất nhiều người cần chúng con nhìn họ với cái nhìn của Chúa, có rất
nhiều người mong chúng con ghé thăm.
Xin
cho chúng con một tấm lòng khoan dung như Chúa, và một tâm hồn quảng đại như
Giakêu, để cả thế giới này trở nên con cái Abraham, và được hưởng nhờ ơn cứu độ
của Chúa. Amen.
5.
Hôm nay nhà này được giải thoát.
(Trích
dẫn từ 'Hãy Ra Khơi' – Veritas)
Bài
Tin Mừng hôm nay cho chúng ta một hình ảnh sinh động và thú vị về thái độ của
một tay trùm thu thuế có tên là Giakêu. Giakêu là một con người khá đặc biệt.
Đặc biệt vì ông ta có vóc dáng quá khiêm tốn, vừa nhỏ vừa lùn. Đặc biệt vì ông
ta là một người giàu có ai cũng biết, nhưng sự giàu có của ông là do nghề
nghiệp thu thuế, một nghề mà đối với người Do thái bấy giờ là nghề tội lỗi. Tội
lỗi với dân tộc vì làm tay sai cho ngoại bang, cho đế quốc đàn áp và bóc lột
đồng bào. Tội lỗi với Gia vê Thiên Chúa và với lề luật, vì đã tham nhũng và thủ
lận tiền chung bỏ vào túi riêng.
Một
người như ông mà lại tò mò đến nỗi phải leo lên cây sung, vì ao ước chỉ được
xem thấy Chúa Giêsu và cuối cùng không những được xem thấy mà còn đối diện với
Ngài, tiếp đón Ngài vào nhà. Cuộc tiếp xúc này dẫn ông đến việc tự nộp mình vào
cuộc đánh tư sản mại bản của chính bản thân ông: "Này đây phân nửa tài sản
của tôi, tôi sẽ phân phát cho người nghèo và nếu tôi có gian lận của ai, tôi sẽ
đền gấp bốn".
Thái
độ của Giakêu không phải là thái độ rửa tiền hay chạy tội của một kẻ quan chức
tham ô thủ đoạn. Nhưng là một thái độ chân thành hối cải, một thái độ của người
nhận ra lời mời gọi của Thiên Chúa và đón nhận ơn cứu độ của Ngài. Một lần và
chỉ một lần giữa Đức Giêsu và Giakêu đã làm biến đổi cả cuộc đời. Nhưng dầu sao
đi nữa, điều làm cho chúng ta lưu ý chính là dung mạo đích thực của Đức Giêsu,
Đấng cứu chuộc đã đến và đang hiện diện giữa nhân loại.
Giakêu
hôm nay tôi lưu lại nhà ông và hôm nay ơn được cứu độ đã đến cho nhà này.Vì Con
Người đến để tìm kiếm và cứu chữa những gì đã mất. Chúa Giêsu không những đã
vượt qua và còn phá đổ những giới hạn và những gía trị của tập tục Do thái và
những quan niệm của những người biệt phái. Ngài la cà tiếp xúc với những người
tội lỗi, Ngài vào nhà và ăn cơm với những người thu thuế. Ngài để cho người đàn
bà tội lỗi quấn quít rồi để cho bà lấy tóc lau chân Ngài. Ngài đã cứu chữa
những người bệnh tật trong ngày Sabbat.
Hình
ảnh của Đức Giêsu cho thấy một Thiên Chúa giống như bài đọc 1 sách Khôn Ngoan:
"Thiên Chúa chẳng từ nan để vượt qua những ranh giới ứng kỵ giữa thanh
sạch và nhơ uế, giữa thánh thiện và tội lỗi, giữa luật lệ và cứu sống. Ngài đến
để gặp gỡ những người mà Ngài yêu thương, Ngài tìm kiếm và cứu độ họ".
Thái
độ của Chúa Giêsu cho thấy một nguồn mạch mới của đời sống Kitô hữu chúng ta,
điều cốt uếu của Tin Mừng Đức Kitô chính là ơn cứu độ đến từ Thiên Chúa chứ
không phải do nỗ lực luân lý của con người. Chính thái độ đi bước trước của
Chúa Giêsu đã giúp ông Giakêu sám hối và tìm lại được đời sống luân lý tốt đẹp
hơn. Chính Thiên Chúa đã đi tìm Giakêu, trước khi ông tìm kiếm Ngài. Ngài đã
mời gọi ông trước khi ông thấy gặp Ngài. Quả thực, đúng như điều thánh Phaolô
đã xác tín trong thơ Rôma như sau: "Đức Kitô đã chết vì chúng ta, ngay khi
chúng ta còn là tội nhân". Đó là bằng chứng Thiên Chúa yêu thương chúng
ta.
Thiên
Chúa đã luôn luôn tìm kiếm chúng ta, mọi người và từng người, chỉ có điều chúng
ta có ao ước gặp Ngài hay không? Chúng ta có dám vượt qua đám đông xô bồ đang
bon chen xô lấn cuộc đời để đến với Ngài hay không? Có dám mạnh dạn để đáp trả
lời mời gọi của Ngài và đón tiếp Ngài hay không? Nếu chỉ một lần gặp gỡ Đức
Giêsu mà Giakêu đã đánh đổi tất cả thì chúng ta hằng ngày đến nhà thờ để hiệp
dâng Thánh Lễ, chúng ta có sẵn sàng đón nhận Chúa Giêsu Thánh Thể vào trong tâm
hồn và có dám để Thiên Chúa biến đổi chúng ta hay không? Điều còn lại của chúng
ta là biết lắng nghe và sẵn sàng đáp trả, dám can đảm sám hối và canh tân đời
sống để được ơn cứu độ.
Xin
Chúa cho mỗi người chúng ta vững mạnh trong đời sống đức tin để nhận ra tình
yêu và ơn cứu độ của Thiên Chúa đang trao ban cho chúng ta. Xin cho chúng ta
can đảm để sẵn sàng đáp trả và đón nhận ơn cứu độ mà Thiên Chúa đã trao ban cho
chúng ta. Vậy chúng ta hãy cùng nhau tuyên xưng đức tin của mình qua Kinh Tin
Kính.
6.
Hoán cải đích thực – Radio Veritas Asia
(Trích
dẫn từ 'Mỗi Ngày Một Tin Vui')
Gặp
gỡ Chúa Giêsu là một biến cố hồng phúc cho con người, nếu người đó không lo sợ
hoặc tránh né cuộc gặp gỡ này.
Tin
Mừng hôm nay thuật lại cho chúng ta cuộc gặp gỡ giữa Chúa Giêsu và ông Giakêu.
Chúng ta có thể ghi nhận hai thái độ trong cuộc gặp gỡ này.
Trước
hết là thái độ của những kẻ tự cho mình là công chính mà khinh dễ kẻ khác,
không muốn cho kẻ khác đến gặp Chúa và nhận lãnh ơn lành của Chúa. Đó là thái
độ của những kẻ lẩm bẩm trách Chúa đã niềm nở đón tiếp những người tội lỗi và
ăn uống với họ, bởi vì đối với Chúa không có ai xấu xa tội lỗi đến độ không
đáng được hưởng lòng nhân từ tha thứ của Chúa. Liệu chúng ta có thái độ của
những kẻ tự cho mình là công chính và khinh dễ người khác không?
Thái
độ thứ hai là thái độ của ông Giakêu, người thu thuế trưởng và giầu có. Đối với
người Do thái, người thu thuế là kẻ tội lỗi công khai: đó là tội phản bội quê
hương cộng tác với ngoại bang, và tội gian lận tiền thuế quá mức qui định.
Giakêu là người thu thuế trưởng và giầu có, sự giầu có này theo lý luận của
người Do thái, chứng tỏ ông có những hành vi bất chính để làm giầu: thu nhiều,
nộp ít, và như vậy ông là một người tội lỗi. Đối với người đồng hương với
Giakêu, thì tội của ông không thể tha thứ được; nhưng đối với Chúa Giêsu, Đấng
đến tìm và cứu những gì đã hư mất, thì đây là dịp để thể hiện tình thương nhân
từ của Thiên Chúa.
Nơi
con người tội lỗi Giakêu vẫn còn một khát vọng hướng về Chúa: ông muốn nhìn xem
Chúa Giêsu đi qua, và đây là yếu tố căn bản để được Chúa thi ân. Từ một khát
khao gặp Chúa đến việc ăn năn trở lại không có khoảng cách không vượt qua được,
vì Chúa Giêsu có thể vượt qua khoảng cách này một khi con người đã có sẵn thái
độ chờ mong Ngài đến. Thái độ của Giakêu có thể khuyến khích chúng ta trở về
với Chúa. Ông đã thể hiện sự trở lại của mình bằng một hành động cụ thể thiết
thực: phân chia nửa phần tài sản cho người nghèo và đền bù gấp bốn cho những
thiệt hại ông đã gây ra cho kẻ khác.
Ước
gì Lời Chúa hôm nay giúp chúng ta thể hiện một cách cụ thể sự hoán cải của
mình. Xin cho chúng ta đừng bao giờ đùa giỡn hay lạm dụng lòng nhân từ của
Chúa, nhưng luôn biết cộng tác với ơn Chúa và thành tâm trở về với Chúa.
7.
Giakêu, một con lừa chui qua lỗ kim – RC.
Ông
Giakêu thưa với Chúa rằng: "Thưa Ngài, này đây phân nửa tài sản của tôi,
tôi cho người nghèo". "Vì Con Người đến để tìm và cứu những gì đã
mất" (Lc. 19, 8b-10)
Ông
Giakêu thân hình thấp bé, đứng đầu những người thâu thuế ở thành Giêricô, những
đoàn người buôn bán từ Ả-rập qua thành đều phải chịu thuế nhập thị. Như thế,
ông là người rất giàu, nhưng bị người Do thái khinh chê là hạng người tội lỗi
công khai và cộng tác với quân xâm lăng. Tuy nhiên, chính ông là người được
Thiên Chúa gửi Thánh Thần đến lôi kéo ông về cùng Đức Giêsu.
Ông
"Sếp" trở nên trẻ nhỏ
Các
trẻ nhỏ sẵn lòng trèo lên cây cao quá tầm đám đông để xem. Ông Giakêu, mặc dầu
là "xếp", địa vị cao và giàu sang đã nên giống trẻ nhỏ. Ông không sợ
thiên hạ nhạo cười và hạ nhục. Được tiếng nội tâm thúc đẩy, ông tò mò trèo lên
cây nhìn xem Đức Giêsu bất kể ra sao thì sao.
Đức
Giêsu vị ngôn sứ tuyệt vời, rất nhạy bén với hành động của Thánh Thần nơi người
khác. Người nhìn lên và thấu suốt tận con tim của Giakêu. Người gọi tên ông, đó
là tiếng gọi của tình yêu. Người ra lệnh cho ông: "Hãy xuống mau đi, vì
hôm nay tôi ở lại nhà ông". Sứ điệp của Đức Giêsu đã kêu gọi ông. Người
phải dắt đưa chiên lạc của nhà Israel về.
Đoàn
hành hương theo Đức Giêsu chẳng hiểu gì sứ điệp của Người. Đức Giêsu vừa tỏ
quyền phép của Thiên Chúa chữa người mù được thấy và bây giờ tự mời mình vào ở
nhà một người tội lỗi. Vậy Người không thể là Đấng Thiên sai Cứu thế. Người
trong sạch không thể đồng cư với kẻ ô uế. Như thế, Đức Giêsu đã nên cớ cho
người ta vấp phạm trong suốt cuộc đời cứu thế của Người đúng như ông Si-mê-on
nói tiên tri: "Thiên Chúa đã đặt cháu bé này làm cớ cho nhiều người Israel
vấp ngã hay được chỗi dậy" (Lc. 2, 34).
Và
tự hủy mình đi
Niềm
vui đáp lại lời mời gọi của Thiên Chúa để trở về thật chứa chan, Giakêu đã vui
mừng đón rước Đức Giêsu vào nhà. Ông vui mừng chính thức công bố trở về và hứa
bồi thường đầy đủ gấp bốn lần luật buộc, cùng hiến nửa gia tài làm việc bác ái
giúp người nghèo. Ơn Chúa đầy tràn, ông đáp lại bằng tấm lòng thiện chí đầy
tràn.
Đức
Giêsu quay lại phía đám đông giúp họ hiểu rằng Giakêu đã tỏ ra xứng đáng là con
cháu thật của tổ phụ Áp-ra-ham, có lòng quảng đại đặc biệt, mặc dầu nghề nghiệp
ông thuộc lớp người tội lỗi. Đức Giêsu đem ơn cứu độ đến nơi nào biết tiếp đón
Người đến ở.
8.
Chia sẻ – Lm Giuse Lê Minh Thông
Câu
chuyện Giakêu quá quen thuộc, nhưng lại là một bức tranh sống động, phong phú,
tinh tế và là lời chất vấn và mời gọi qua mọi thời đại. Trong hành trình lên
Giê-ru-sa-lem, Đức Giêsu đi ngang qua Giê-ri-khô và xảy ra câu chuyện ông
Giakêu với những nét tương phản hài hước và độc đáo. Nhân vật chính được giới
thiệu qua bốn chi tiết: (1) Tên gọi: Giakêu, (2) Nghề nghiệp: Đứng đầu những
người thu thuế, (3) Địa vị xã hội: Người giàu có, (4) Ngoại hình: thấp bé, ngôn
ngữ bình dân gọi là lùn.
Trong
câu chuyện, nhân vật Giakêu có những nét tương phản vừa theo quan điểm người
đời, vừa theo quan điểm tâm linh. Theo người đời, Giakêu là người có địa vị, có
quyền và có tiền, ba yếu tố này làm nên sức mạnh và uy thế của một con người.
Ông ở cao hơn những người bình thường, nhưng ông lại thua kém họ về chiều cao,
nên tầm nhìn bị thu hẹp và bị hạn chế. Ông muốn thấy Đức Giêsu, nhưng đám đông
trở thành chướng ngại cho điều ông ước muốn. Tuy nhiên, con người không hơn
nhau ở chiều cao mà hơn nhau ở cái đầu; Giakêu quyết định thực hiện ước muốn
thấy Đức Giêsu bằng cách trèo lên cây sung. Quyết định này tạo nên tương phản
giữa việc ông đạt được mục đích là thấy Đức Giêsu, nhưng phải hy sinh thể diện.
Một người có quyền hành và địa vị như ông mà lại leo lên cây sung, mượn cây
sung để cải thiện chiều cao của mình, thì chẳng gì đề cao cái sự thấp bé của
ông trước mọi người.
Đáng
chú ý hơn là tương phản theo quan điểm tâm linh. Ông Giakêu là người quyền thế
trong xã hội, nhưng đám đông lại gọi ông là "người tội lỗi", vì khi
Đức Giêsu quyết định ở lại nhà ông, mọi người xầm xì: "Nhà người tội lỗi
mà ông ấy cũng vào trọ!" Câu kết của Đức Giêsu: "Con Người đến để tìm
và cứu những gì đã mất" đã xếp Giakêu vào loại những người đã mất, nhưng
được Đức Giêsu cứu.
Tương
phản trên bình diện tâm linh và cách xử sự của Giakêu để xem thấy Đức Giêsu đã
được Người đánh giá cao. Việc ông dám trở trên trò cười cho thiên hạ để tiếp
cận được Đức Giêsu cho thấy thiện chí của ông. Nhờ hành động này, ông trở thành
nhân vật chính của câu chuyện với những chuyển biến tích cực và nhanh chóng.
Khi Đức Giêsu nhìn lên và nói với ông: "Này ông Giakêu, xuống mau đi, vì
hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!" (19,5) Bản văn chơi chữ khi viết Đức
Giêsu nhìn lên và bảo ông xuống, nghĩa là trở về với chiều cao đích thực của
mình, trở về với con người thực của mình, để không những thấy Đức Giêsu mà còn
để đối thoại với Người, để quyết định bán nửa tài sản cho người nghèo và đền
gấp bốn cho những ai mình đã làm họ bị thiệt.
Điều
mới mẻ so với trình thuật người thu thuế Lê-vi ở chỗ Lê-vi đã bỏ nghề thu thuế
và đi theo Đức Giêsu, còn ông Giakêu có bỏ nghề đứng đầu những người thu thuế
hay không, bản văn không cho biết. Trình thuật chỉ nhấn mạnh tấm lòng của ông
đối với người nghèo và việc ông chú trọng sự công bằng. Có thể hiểu Giakêu có
thể tiếp tục đứng đầu những người thu thuế mà vẫn được cứu. Điều quan trọng là
ước muốn gặp Đức Giêsu, thực hiện ước muốn này, và khi gặp thì mừng rỡ đón tiếp
Người.
Trình
thuật nói đến sự gặp gỡ tốt đẹp giữa hai con người với hai sự tìm kiếm. Giakêu
tìm cách để thấy Đức Giêsu còn Đức Giêsu đang tìm và cứu những gì đã mất. Chính
sự gặp gỡ giữa hai con người đang tìm kiếm này làm cho Giakêu trở thành người
được cứu và làm tỏ lộ sứ vụ của Đức Giêsu.
Điểm
độc đáo của bản văn ở ngay trong trong cách trình bày nhân vật Giakêu. Ông là
người vừa thấp vừa cao. Cao về địa vị xã hội, nhưng thấp bé về chiều cao. Thấp
bé thể lý nhưng cao quý trong thiện chí tìm gặp Đức Giêsu. Ông có quyền hành và
giàu có trong xã hội nhưng bị coi là người tội lỗi, là người đã mất, cần được
cứu. Nhân vật Giakêu trở thành điển hình cho hành trình tìm kiếm và gặp gỡ Đức
Giêsu là Người mang lại ơn cứu độ cho ông.
Đầu
câu chuyện, Giakêu được giới thiệu như là người có mọi thứ: Chức vị, tiền bạc
và quyền hành; nhưng ông đang thiếu và đang đi tìm cái mà tiền bạc và chức
quyền không đem lại cho ông. Ông tìm cách để xem cho biết Đức Giêsu là ai, mục
đích trước tiên là xem cho biết con người mà ông chưa biết.
Điểm
độc đáo thứ hai là Đức Giêsu không dạy giáo lý cho Giakêu, Người không bày tỏ
tư cách Con Thiên Chúa của Người. Ngược lại Người chỉ nói một câu tỏ bày sự
thân thiện và ưu ái của Người dành cho ông: "Này ông Giakêu, xuống mau đi,
vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông".
Bài
học cho chúng ta hôm nay là liệu sự ở lại của Đức Giêsu có khả năng làm cho
chúng ta hoán cải, có khả năng làm cho chúng ta thuộc về Người, làm cho chúng
ta biết chia sẻ với người nghèo và tôn trọng sự công bằng hay không. Câu chuyện
Giakêu vẫn là lời chất vấn, lời mời gọi chúng ta trong cách chúng ta tìm gặp và
đón tiếp Đức Giêsu, trong cách chúng ta sống niềm tin và thể hiện niềm tin của
mình.
9.
Suy niệm của Lm. Phêrô Bùi Quang Tuấn
Cách
đây không lâu, trên trang "Tuổi Biết Buồn", tôi có đọc được đôi dòng
tâm sự như sau: "Em năm nay 21 tuổi. Sang Mỹ được 3 năm. Năm đầu sống rất
vui vẻ hồn nhiên, không buồn phiền gì về vấn đề tình cảm. Năm thứ hai thì con
tim bắt đầu lúc lắc. Năm thứ ba em bắt đầu yêu thật. Em đã quen một anh tên A.
Lúc đầu chỉ coi anh là anh trai, nhưng tình cảm len lỏi vào tim lúc nào không
biết. Anh lo cho em từng li từng tí. Càng ngày em càng cảm thấy mến anh. Nhưng
có điều anh hơn em đến cả 18 tuổi. Lấy anh thì cũng được, nhưng em lại sợ cái cảnh
'cha già con mọn'. Thế rồi em lại quen một anh khác tên B. Anh này thương em,
cũng lo lắng cho em. Hơn em chừng 7, 8 tuổi. Nhưng có điều cũng khó nghĩ vì B
lại thấp hơn em, lại không có đạo nữa. Không trở lại, bố em không chấp nhận là
cái chắc. Không lớn hơn vài 'inches' nữa thì tương lai của em sẽ không biết
giầy, guốc cao gót là gì?".
Đọc
qua tâm sự đó, tôi chợt nhớ đến hình ảnh của một người rất thấp trong Phúc âm:
Giakêu, một ty trưởng quan thuế tại thành phố Giêricô, nằm cách Giêrusalem 15
dặm về hướng đông bắc.
Giakêu
không những được mô tả như một người thiếu thước tấc về thể xác, nhưng còn là
kẻ quá thấp bé về tâm hồn, dưới cái nhìn của người Do thái. Không
"thấp" lắm sao khi cấu kết với ngoại bang Rôma để vơ vét tài sản của
dân tộc, đất nước! Không "bé" lắm sao khi đi làm giàu trên bao mồ hôi
xương máu của những người lầm than khốn khổ!
Từ
xưa đến nay, chẳng mấy ai ưa thích chuyện thuế má. Người Do thái lại càng chán
ghét chế độ sưu thuế do chính sách đô hộ Rôma áp đặt. Số là tại các thuộc địa, để
không phải trực tiếp bóc lột, chính quyền cai trị Rôma thường cho đấu thầu việc
thu thuế tại từng khu vực. Tất nhiên chỉ có kẻ giàu mới có khả năng và mới có
cơ may trúng thầu. Khi trúng, họ có quyền qui định mặt hàng cũng như giá thuế
phải đóng. Lắm khi người trúng thầu phải ra giá thật cao để gỡ vốn. Và không ít
khi cao thêm tí nữa để có lời. Thế nên, dân Do thái tự động xem hạng thu thuế
là phường bán rẻ lương tâm, phá nước hại dân, làm giàu bất chính. Người ta
tránh xa như gặp phải những con vật dơ nhớp, nguy hiểm. Thậm chí còn coi họ như
quân ngoại đạo và tội lỗi.
Thành
ra con người Giakêu hẳn là quá thấp bé trong tầm nhìn luân lý của những kẻ
"đang bị bóc lột". Đã vậy vóc dạng của ông cũng chẳng cao ráo sáng
sủa gì. Lùn quá! Có nhón gót cũng chẳng thấy Đức Giêsu đâu. Đám đông che mất
tầm nhìn của ông.
Mặt
khác, danh xưng của ông còn khơi lên ý tưởng mỉa mai châm biếm khi nó tương
phản với công luận. Giakêu là phiên âm từ chữ "Zakkay", trong tiếng
Do thái có nghĩa là "người công chính" hay "người thanh
khiết". Gọi một kẻ tội lỗi, nhơ uế là "công chính" và
"thanh khiết", nếu không phải là chế giễu và khinh bỉ thì là gì?
Nhưng
dù thân xác và tinh thần có bị bao quanh bằng những hàng rào của mặc cảm tự ti,
hay sự khinh thường ghét bỏ của dân chúng, lòng khát mong gặp Đức Giêsu đã như
tác động đầu tiên đưa đến biến đổi và thăng hoa con người.
Ước
ao nhìn mặt Đức Giêsu, đó là sự tò mò tự nhiên hay lời mời gọi của tình thương?
Cứ tưởng tượng Giakêu xắn chiếc áo rộng thùng thình của một bậc trưởng giả để
leo lên cây sung như một đứa con nít cũng đủ thấy đó là một khát khao vượt tính
tự nhiên rồi. Phải chăng khi bị mọi người tránh xa, khi nghe đồn Đức Giêsu hay
đến làm bạn với những kẻ không được thương yêu, trong ông đã hình thành nỗi
niềm đi tìm yêu thương vỗ về.
Lòng
khát khao mãnh liệt làm cho lòng Giakêu "cao lên" so với bao người
chen chúc trong đám đông hiếu kỳ. Oâng muốn nhìn Chúa, nhưng đúng hơn, Chúa lại
muốn tìm ông. Khi vừa đến chỗ cây sung có Giakêu đang trèo trên đó, Đức Giêsu
"nhìn lên và trông thấy ông". Giả như không có ánh mắt nhìn lên đó
thì chuyện gì sẽ sảy ra? Có lẽ Giakêu cũng tuột xuống ra về trong âm thầm. Cái
nhìn của Chúa làm biến đổi cuộc đời.
Nhìn
và thấy diễn tả một sự chú ý kiếm tìm. Nhìn vào bao con người chen chúc chung
quanh, với đủ mọi thành phần, trình độ, sang hèn, tuổi tác, nhưng Đức Giêsu lại
chỉ thấy có một tâm hồn mà Ngài đang muốn tìm về. Niềm vui rạng rỡ đã bật thành
lời: "Hỡi Giakêu hãy xuống mau, vì hôm nay Ta phải lưu lại tại nhà
ngươi" (Lc 19,5). Ngài đã tìm thấy "con chiên lạc" đang vướng
trên cành, và lòng Ngài ngập tràn hân hoan.
Một
nhà chú giải suy niệm: "Ôi chao! Ngày hôm đó, chắc là Đức Giêsu phải sung
sướng hạnh phúc lắm! Còn vài cây số nữa là đến Giêrusalem. Còn vài ngày nữa là
cuộc khổ nạn được dâng hiến để cứu chuộc con người. Mọi nỗi đơn độc chơ vơ của
thập giá, mọi hình khổ Ngài sẽ gánh chịu, mọi vết thương xé nát bàn tay và đôi
chân đẫm máu sẽ mang lại ơn ích cho nhân loại. Ngài biết điều đó. Ngài đã cứu
thế gian khi tiến lên Giêrusalem. Và Giakêu là hoa trái đầu mùa". (Noel
Quesson)
Con
tim cháy lửa yêu thương đã tìm gặp được tâm hồn khao khát thương yêu. Và thương
yêu đã biến đổi phận người! Đúng là "gặp gỡ Đức Kitô, biến đổi cuộc đời
mình; Gặp gỡ Đức Kitô, nảy sinh tình đệ huynh". Tình huynh đệ nảy sinh khi
Giakêu tự nguyện "bố thí nửa phần gia tài cho người khổ đau". Tình đệ
huynh lại được hàn gắn khi Giakêu can đảm "đền trả gấp bốn cho người bị
ông làm thiệt hại".
Không
gặp được Đức Kitô chẳng ai có đủ sức đền bù, chia sẻ, hay trao ban. Không có
tình thương sưởi ấm chắc chắn chẳng ai có thể đổi đời. Nhưng khi có tình Chúa
chiếu soi, người ta sẽ "cao lên" trong tình người. Và như thế, không
ai có quyền kỳ thị hay gạt bỏ, vì họ cũng là "con cái của Abraham".
Không ai được phép xem họ như người ngoại hay kẻ lầm lạc, vì họ cũng là môn đệ
của Tình Yêu Thiên Chúa.
Trở
lại với lời tâm sự ban đầu. Thiết tưởng cao to thân xác mà thấp bé cõi lòng thì
ăn thua gì. Mang danh có đạo mà không bác ái hy sinh thì cũng thiếu xót lắm
thay. Thế nên, việc cần thiết nhất không phải là cao lùn, mập ốm, rửa tội hay
chưa, nhưng là có được tình yêu đúng nghĩa chiếm ngự tâm hồn hay không.
Tình
yêu đúng nghĩa chỉ có khi được Đức Giêsu lưu lại trong đời. Và như Lệ Vũ, người
phụ trách "Tuổi Biết Buồn" xác quyết: "Tìm được tình yêu và yêu
thật lòng, ba cái chuyện cao gầy, lùn mập, miệng méo, mắt Sài gòn, mắt Chợ Lớn,
sẽ không thành vấn đề quan trọng".
Xin
tình yêu của Đức Kitô gặp gỡ đời con và đời người.
10.
Nghệ thuật cảm hóa lòng người của Chúa Giêsu
(Suy
niệm của Lm. Ignatio Trần Ngà)
Đứng
trước tội nhân hay những người sa ngã, hư hỏng, dư luận xã hội thường lên án,
khinh miệt, loại trừ... Đó là thái độ vốn có của những người Do-thái có tiếng
là đạo đức như các thầy tư tế, các luật sĩ và biệt phái đối với những người tội
lỗi như Giakêu.
Ngay
cả Chúa Giêsu, dù Người chỉ tiếp đón những người tội lỗi thôi thì cũng đã bị
tai tiếng rồi. Khi "Các người thu thuế và các người tội lỗi lui tới với
Đức Giêsu để nghe Người giảng. Những người Pha-ri-sêu và các kinh sư bèn xầm xì
với nhau: "Ông này đón tiếp phường tội lỗi và ăn uống với chúng." (Lc
15, 1-2)
Chính
thái độ khinh thị và loại trừ người tội lỗi như thế lại càng xô đẩy người sa
ngã lún sâu hơn trong tội lỗi của mình. Cư xử như thế là dìm xuống chứ không
phải là nâng lên. Còn về phần Chúa Giêsu, Người có cách cư xử rất đẹp đối với
người tội lỗi và chính cách cư xử cao nhã nầy có một sức cảm hoá thần diệu.
Cung cách đối xử của Chúa Giêsu là niềm nở tiếp đón và trân trọng họ, coi họ
như bạn bè. Thế nên dư luận hồi ấy đã xem Ngài "là tay ăn nhậu, bạn bè với
quân thu thuế và phường tội lỗi." (Mt 11,19)
Chúa
Giêsu thừa biết Giakêu là ai và thuộc hạng người nào, nhưng Chúa Giêsu không
nhìn Giakêu bằng ánh mắt khinh miệt của người Do-thái, nhưng đối xử với ông
bằng tấm lòng trân trọng và yêu thương.
Khi
thấy Giakêu vắt vẻo trên cành cây chờ xem Chúa Giêsu đi qua, Chúa vui vẻ thân
mật vẫy chào ông trước: "Này ông Giakêu..."
Chúa
Giêsu gọi đích danh ông như đã từng quen biết từ lâu. Việc gọi tên thân mật nầy
khiến ta nhớ lại lời Chúa Giêsu nói về quan hệ gắn bó giữa người chăn chiên tốt
và đoàn chiên của mình: "Chiên nghe tiếng của anh và anh gọi tên từng con
chiên" (Ga 10,3).
Rồi
Chúa Giêsu tiếp: "Xuống mau đi!" Đây không hẳn là lời thúc giục mà
chỉ là lời thân mật giữa bạn bè. Rồi Chúa Giêsu lại muốn thắt chặt mối tình
bằng hữu qua việc cùng ăn uống đồng bàn với Giakêu, và hơn thế nữa, đề nghị ở
lại tại nhà ông để rộng giờ hàn huyên tâm sự: "Hôm nay, tôi sẽ ở lại nhà
ông."
Sáng
kiến tình yêu của Chúa Giêsu lúc đó chắc hẳn phải khiến cho Giakêu sửng sốt.
Một bậc thầy khả kính và danh tiếng như Đức Giêsu mà lại đến trọ tại nhà một
người tội lỗi như Giakêu ư? Chuyện thực mà tưởng như mơ! Thế là Giakêu vô cùng
sung sướng đón tiếp Đức Giêsu vào nhà mình.
Thái
độ yêu thương, trân trọng và quý mến của Đức Giêsu đối với Giakêu đã làm cho
ông đổi đời thật sự, một sự thay đổi tận căn ít ai ngờ tới.
Bấy
giờ Ông Giakêu đứng lên thưa với Chúa rằng : "Thưa Ngài, đây phân nửa tài
sản của tôi, tôi cho người nghèo; và nếu tôi đã chiếm đoạt của ai cái gì, tôi
xin đền gấp bốn."
Dám
đem nửa phần gia sản lớn lao của mình trao ban cho người nghèo khó, lại chấp
nhận đền gấp bốn những thiệt hại đã gây ra... quả là một quyết định anh hùng!
Thế là từ một người đáng khinh, Giakêu bỗng trở thành một người rất đáng khâm
phục!
Kho
tàng văn học thiền có ghi lại câu chuyện sau đây. Thiền sư Sengai có một anh đệ
tử hư hỏng, đêm đêm thường leo tường trốn ra ngoài chơi đêm. Vị thiền sư biết
được điều đó nên vào đêm nọ, sau khi phát hiện người đệ tử vượt tường bằng cách
leo lên một chiếc ghế khá cao, vị thiền sư đi đến vị trí đặt ghế, nhắc chiếc
ghế bỏ sang bên rồi đứng vào chỗ đó.
Trong
đêm tối, người học trò leo tường trở vào, rồi theo thói quen đặt chân lên ghế
để nhảy xuống, không dè lại đặt chân lên lưng thầy. Khi phát hiện thầy đứng ngay
trước mặt, anh học trò hoảng sợ chờ đợi những lời khiển trách nặng nề. Thế
nhưng cuối cùng vị thầy chỉ nói mấy lời yêu thương: "Áo con ướt đẫm sương
đêm rồi! Mau vào thay áo ngay kẻo cảm lạnh!" Thế là từ đó, người học trò
không bao giờ còn đi chơi đêm nữa.
Những
lời trách móc, lên án, những thái độ khinh bỉ hay loại trừ chỉ tạo nên nguy cơ
làm cho những con người tội lỗi lún sâu vào con đường lầm lạc.
Nhưng
chính thái độ tôn trọng và tấm lòng yêu thương sẽ tạo nên sức cảm hoá diệu kỳ.
Đó là nghệ thuật cảm hoá lòng người rất khôn khéo mà Chúa Giêsu đã sử dụng để
làm nên phép lạ nơi con người Giakêu, biến cải một con người tưởng là 'hết
thuốc chữa' trở thành một người mới rất đáng khâm phục.
Lạy
Chúa Giêsu, trước người lầm lỗi,
Xin
cho chúng con thay thế những lời kết án bằng những lời lẽ yêu thương;
Xin
cho chúng con biết thay đổi cái nhìn khinh khi bằng cái nhìn tôn trọng;
Xin
cho chúng con biết thay thế thái độ xa lánh bằng thái độ tiếp đón ân cần...
Nhờ
đó, chúng con sẽ tạo cơ hội cho nhiều anh em lầm lỗi có cơ may phục thiện và
đổi mới cuộc đời.
11.
Đổi mới cuộc đời – Lm. Đaminh Trần Đình Nhi
Lắng
nghe sứ điệp của bài Tin Mừng
Chúng
ta đổi công việc, đổi nhà, thay xe..., nhưng nói đến đổi mới cuộc đời thì ít ai
muốn thực hiện. Có nhiều lý do, nhưng có lẽ lý do đáng kể nhất đó là người ta
không muốn mạo hiểm và cố gắng. Câu chuyện Tin Mừng hôm nay cho chúng ta thấy
một cuộc đổi đời đầy mạo hiểm và nỗ lực về phía ông Giakêu, nhưng quan trọng
hơn chính là vai trò và ảnh hưởng của Chúa Giêsu trong cuộc thay đổi này.
Câu
chuyện xảy ra tại Giê-ri-khô, một thành phố nằm phía đông Giê-ru-sa-lem và gần
Biển Chết. Thành phố đông dân cư, buôn bán phồn thịnh. Cho nên ông Giakêu đứng
đầu những người thu thuế ở đây thì nhất định phải là người giàu có rồi. Dân
chúng khinh dể ông, còn gọi nhà ông ở là "nhà người tội lỗi". Chúng
ta không rõ lý do nào khiến ông "tìm cách để xem cho biết Đức Giêsu là
ai". Rất có thể vì ông đã nghe nói "các người thu thuế và các người
tội lỗi đều lui tới với Đức Giêsu để nghe Người giảng" và Người còn
"đón tiếp phường tội lỗi và ăn uống với chúng" (Lu-ca 15:1-2). Tuy
nhiên lần này cộng thêm với việc ông tìm cách gặp Chúa, thì chính Chúa lại chủ
ý đi tìm ông. Ông nấp ở trên cây sung, không ai nhìn thấy ông. Nhưng Chúa Giêsu
không cần ai mách bảo, Người chủ động nhìn lên và kêu ông xuống. Trong cuộc đổi
đời này, cả ông Giakêu lẫn Chúa Giêsu đều đích thân tìm đến với nhau. Chúa
Giêsu đã mở đầu diễn tiến cho cuộc thay đổi khi Người đề nghị trước: "Hôm
nay tôi phải ở lại nhà ông!" Dường như Chúa muốn ngầm bảo ông: Tôi đã tóm
được ông rồi. Giả như ông có đuổi, tôi cũng không đi! Hôm nay tôi ở lại với
ông, để bắt đầu cho việc ở lại vĩnh viễn suốt cuộc đời ông! Đúng vậy, chỉ có sự
hiện diện của Chúa mới giúp cho cuộc đổi đời thành công. Khi người ta có mối
tương quan với Chúa, tương quan ấy sẽ có sức mạnh biến đổi họ. Gần đèn thì rạng
là thế. Đáp lại đề nghị của Chúa, ông Giakêu "vội vàng tụt xuống, và mừng
rỡ đón rước Người".
Trong
cảnh kế tiếp của câu chuyện, thánh Luca mô tả một ông Giakêu mới. Chúa và ông
Giakêu đứng đó trước mặt mọi người. Mặc cho bao con mắt soi mói, ông chỉ biết
có Chúa Giêsu hiện diện mà thôi. Ông công khai "xưng tội" với Chúa và
trước mặt mọi người. "Tôi thú nhận cùng Thiên Chúa toàn năng và cùng anh
chị em". Ông nhìn nhận mình đã ăn cướp của người nghèo nên giờ đây ông lấy
phân nửa tài sản để trả lại cho người nghèo. Ông thú nhận đã chiếm đoạt nhiều
thứ của người khác nên ông tự nguyện xin đền gấp bốn. Quả thực ông đã trở thành
con người mới rồi, tất cả là nhờ gặp gỡ Chúa Giêsu! Về phần Chúa Giêsu, Người
trang trọng nhìn nhận sự thay đổi của con người Giakêu. Chúa Giêsu trước hết
nói về cuộc biến đổi của cái nhà: "nhà người tội lỗi" giờ trở thành
"nhà tiếp nhận ơn cứu độ". Rồi Chúa nói đến sự biến đổi con người. Từ
một "người tội lỗi" và bị đồng bào loại trừ khỏi cộng đồng con cháu
Áp-ra-ham, bây giờ ông Giakêu được Chúa phục hồi quyền làm "con cháu tổ
phụ Áp-ra-ham".
Sống
sứ điệp Tin Mừng
Sau
khi nhìn nhận cuộc đổi đời của ông Giakêu, Chúa Giêsu đã khẳng định lại vai trò
của Người: "Con Người đến để tìm và cứu chữa những gì đã mất". Lời
này của Chúa làm cho chúng ta vững tâm thay đổi cuộc sống. Chúng ta "đã
mất" trong nhiều phương diện, nhất là mất đi căn tính làm con cái Chúa.
Thường chúng ta không đổi đời một cách nhanh chóng và ấn tượng như trường hợp
ông Giakêu, nhưng là cuộc biến đổi từ từ, liên tục và kéo dài cả một đời. Dù
thế nào đi nữa, vai trò sự hiện diện của Chúa Giêsu và cố gắng của chúng ta vẫn
là những yếu tố chính để việc biến đổi được tiếp tục. Hơn lúc nào hết, hình ảnh
"trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô" (Philípphê 4,10) mà thánh
Phaolô nêu lên luôn là hình ảnh sống động nhất diễn tả tiến trình thay đổi. Có
lẽ chúng ta sử dụng hình ảnh này mỗi ngày trong cuộc xét mình buổi tối, nhìn
lại một ngày sống để xem cuộc đổi đời của chúng ta tiến triển như thế nào.
Chúa
Giêsu lúc nào cũng muốn đến để tìm và cứu chữa chúng ta. Cũng như ông Giakêu,
chúng ta chỉ cần mở tâm hồn đón Chúa. Chúa muốn ở lại với chúng ta, nên chúng
ta hãy để cho người tiếp tục ở lại và thực hiện cuộc tìm và cứu chữa này.
12.
Tầm cao của Phúc Âm
(Suy
niệm của Achille Degeest)
Giakêu
là một người giàu có. Sự giàu có của ông có thể khiến cho người ta có lý do
chính đáng nghi ngờ ông tham nhũng. Thật vậy, phụ trách thu thuế cho người La
mã chiếm đóng xứ sở mình, ông trích ra những khoản đáng kể làm của riêng, lấy ở
những số tiền thuế do ông quản lý. Vậy mà Đức Giêsu đã không nề hà đến thăm,
lưu lại nhà ông, đem đến cho ông ơn cứu rỗi. Đoạn kết bài tường thuật nhấn vào
ý nghĩa sứ vụ của Chúa là đến cứu rỗi nhân loại. Vấn đề đặt ra ở đây là gì? Ơn
cứu rỗi đối với ông Giakêu phải chăng là bố thí rộng rãi và hoàn trả gấp bội số
tiền phù thu lạm bổ? Chúng ta không nên tách riêng đoạn Phúc Âm hôm nay với
giáo huấn tổng quát của Đức Kitô về của cải thế gian. Mọi của cải thế gian, mọi
sự giàu có, bất lương hay lương thiện cũng vậy, đều có xu thế chiếm đoạt tâm
hồn, đều được chứa đựng hiểm họa gây thiệt hại cho kẻ khác. Muốn được cứu rỗi
thì phải cố lên tới tầm mức Nước Thiên Chúa, ở độ cao ấy tâm hồn tự giải thoát
khỏi sự chi phối của tiền bạc để có thể thờ phụng Thiên Chúa và đối xử với đồng
loại bằng một tình huynh đệ thực tế và công bằng. Tình thương công bằng cho
đồng loại, ưu tiên tuyệt đối cho Thiên Chúa, đó là tầm cao ơn cứu rỗi của Phúc
Âm. Thế mới biết, những viễn ảnh muốn nhìn Phúc Âm như một hệ thống bình đẳng
đáng ngờ trong hưởng thụ của cải đời này, quả là một lối nhìn thiển cận biết
chừng nào. Phúc âm trong thực tế chủ trương công bằng xã hội, chính là vì Phúc
Âm nhắm một mục tiêu vượt xa đời này vô cùng. Ơn cứu rỗi của Phúc Âm ở tầm cao
của đức tin và trong trật tự đức tin. Do đó có hai câu hỏi:
1)
Ai dám tự phụ hoàn toàn không mắc cái "tội" của ông Giakêu?
Kitô
hữu nào thật sự giàu hoặc thèm muốn giàu mà không cần lo giải thoát tâm hồn
mình khỏi sức hấp dẫn của tiền bạc? Tới đây, chúng ta phải đề phòng kẻo rơi vào
một ảo tưởng. Sống trong hoàn cảnh đầy đủ, người ta có thể ngay lòng xác nhận
mình không bận tâm về của cải thế gian. Nhưng trong hoàn cảnh may mắn ấy, người
ta có đặt ưu tiên cho việc thờ phụng Thiên Chúa không? Vì ở đây không chỉ là
giá trị của sự từ bỏ những điều giam hãm tâm hồn, ở đây là giá trị của sự thờ
phụng và kính mến Thiên Chúa hằng sống.
2)
Đức Giêsu có ghét bỏ Giakêu kẻ giàu có không?
Chúng
ta biết rõ Đức Giêsu nghĩ gì về sự giàu có. Thế mà Người đối thoại với những kẻ
giàu. Chúa đứng về phía những kẻ hèn mọn, nghèo khổ, Chúa bênh vực quyền lợi
họ, nhưng không lấy đó làm vũ khí chống kẻ giàu có. Chúa không hô hào bần cùng
hóa nhà giàu và tư hữu hóa kẻ nghèo. Tất nhiên Đức Giêsu tiếp lời các ngôn sứ
giảng dạy về sự Thiên Chúa đòi hỏi gắt gao phải đối xử công bằng. Nhưng Đức
Giêsu đi xa hơn nữa, Người nhắm vấn đề cơ bản. 'Người này cũng là con cái
Abraham', Chúa nói như thế về ông Giakêu ăn năn trở lại. Vậy thì, con cái Abraham,
nghĩa là gì? Là đặt niềm tin tuyệt đối vào Thiên Chúa và tin cậy sắt đá vào
Thiên Chúa. Dòng dõi thiêng liêng Abraham tập hợp và liên kết chặt chẽ với nhau
trong niềm tin vào Đức Kitô. Kẻ nào thành thật sống niềm tin ấy thì tìm được
thái độ thích đáng là không gắn bó thiết tha với sự giàu có, giàu có thật sự
hoặc giàu có trong mơ ước thèm khát cũng vậy.
13.
Con Người đến để tìm và cứu
(Trích
dẫn từ 'Manna')
Suy
Niệm
Giakêu
là một người thu thuế giàu có. Tuy không thiếu gì, nhưng lòng ông vẫn khắc
khoải không yên. Ông vẫn tìm kiếm một Ai đó có thể nâng đỡ ông dậy. Hẳn ông đã
nghe người ta bàn tán về Đức Giêsu. Ngài chẳng sợ làm bạn với những người bị
khinh như ông. Giakêu mong có ngày thấy Đức Giêsu.
Dịp
may đã tới, ông đi với đám đông theo sau Ngài, nhưng vẫn không sao thấy được
Ngài, vì dân chúng thì đông, còn ông lại thấp bé. Giakêu không thất vọng. Lòng
khát mong đích thực chẳng bao giờ chịu bó tay.
Ông
chạy trước đám đông và leo lên một cây sung. Ông hí hửng với sáng kiến khôn
ngoan của mình, và tin chắc mình sẽ toại nguyện. Giakêu núp ở trên cây, tưởng
không ai trông thấy. Nào ngờ Đức Giêsu ngừng lại, nhìn lên và gọi tên ông.
Ngài
thấy ông trước khi ông thấy Ngài. Ánh mắt Ngài làm ông luống cuống, nhưng lời
của Ngài lại làm ông sung sướng, ngỡ ngàng: Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông.
Niềm hạnh phúc bất ngờ làm ông ngây ngất.
Đường
từ gốc sung về nhà ông bao xa, ta không rõ, nhưng chắc chắn đó là đường đầy ắp
niềm vui.
Giakêu
thấy mình mất đi những mặc cảm thấp kém. Ông như lấy lại được danh dự trước đám
đông, bởi lẽ Đức Giêsu sắp đến thăm nhà ông, bất chấp những lời xầm xì phản
đối.
Ông
chỉ ao ước thấy mặt Ngài, còn Ngài lại muốn bày tỏ cả bề sâu của lòng mình: dịu
dàng, tha thứ, yêu thương, tế nhị.
Hoán
cải là kết quả của một cảm nhận về Tình Yêu.
Ánh
mắt, lời nói, thái độ của Đức Giêsu đã thổi bùng lên ngọn lửa leo lét nơi
Giakêu, và khiến lòng ông tan chảy.
Bỗng
chốc Giakêu thấy mình được tự do thanh thoát.
Những
gì xưa nay trói buộc ông, làm ông say mê, bây giờ trở nên vô vị. Một cách hồn
nhiên, ông dâng nửa gia sản cho người nghèo, và xin đền gấp bốn những gì đã
lường gạt.
Giakêu
sẽ trở nên nghèo hơn trước, nhưng ông hạnh phúc hơn xưa nhiều, vì ông cũng là
con cháu tổ phụ Apraham.
Ước
gì chúng ta bao dung như Đức Giêsu và quảng đại như Giakêu.
Gợi
Ý Chia Sẻ
Giakêu
muốn thấy Đức Giêsu và ông đã được quá lòng mình mong ước. Theo ý bạn, để thấy
Đức Giêsu trong đời mình, cần có thái độ nào? Mẫu gương của Giakêu có giúp gì
cho bạn không?
Xã
hội hôm nay vẫn có nhiều Giakêu: những người bị coi thường hay loại trừ, những
thanh niên đã có tiền án, trẻ bụi đời, gái điếm, những người nghiện ma túy...
Họ cần những người có trái tim của Đức Giêsu. Bạn nghĩ mình có thể giúp gì để
họ thay đổi cuộc sống không?
Cầu
Nguyện
Lạy
Chúa Giêsu, khi đến với chúng con Chúa thường đến như một người hành khất.
Chúa
cần chút nước của người phụ nữ Samari.
Chúa
cần năm chiếc bánh và hai con cá,
Chúa
cần nhà ông Giakêu để nghỉ chân.
Chúa
khiêm tốn cúi xuống xin chúng con, để rồi tuôn đổ trên chúng con nhiều gấp bội.
Xin
dạy chúng con biết cách đến với mọi người, và khám phá ra đốm lửa nhỏ của sự
thiện vẫn cháy sáng nơi lòng người tội lỗi.
Ước
gì chúng con nhìn tha nhân bằng ánh mắt của Chúa, dám hy vọng không ngơi vào
lòng tốt của mỗi người, và can đảm tin tưởng vào sự quảng đại của họ, nhờ đó
thế giới của chúng con trở nên nhân bản hơn và thần linh hơn.
14.
Chúng ta thì giống như Giakêu
(Trích
dẫn từ 'Mở Ra Những Kho Tàng' - Charles E. Miller)
Một
số người khiếp hãi về cách cư xử của Chúa Giêsu. Bài Phúc Âm ngày hôm nay cho
chúng ta thấy những người bàng quan đã không bằng lòng với chú ý đặc biệt mà
Chúa Giêsu đã dành cho Giakêu. Bài Phúc Âm ngày hôm nay cho chúng ta thấy những
người bàng quan đã không bằng lòng với chú ý đặc biệt mà Chúa Giêsu đã dành cho
Giakêu, người bị đóng nhãn như một người tội lỗi. Thật ra họ đã bị sốc và họ
phải xì xào bàn tán chống lại Chúa Giêsu.
Mặc
dầu không được chuẩn nhận từ đám đông, Giakêu đã làm một quyết định đúng. Ông
nhận thấy rằng Chúa Giêsu, Đấng có thể làm cho ông trở lại đường ngay chính
bằng cuộc sống của mình. Ông hiểu rằng, Chúa Giêsu có đầy đủ tình yêu và lòng
nhân từ. Giakêu cũng đã xác định được, ông ta sẽ không đi đến với bất cứ ai
hoặc bất cứ điều gì có thể ngăn cản ông gặp gỡ Chúa Giêsu, không phải sự bất
bình của những kẻ phán xét ông không có giá trị gì, và hình hài nhỏ bé của ông
cũng không thể ngăn cách ông thấy Chúa Giêsu từ trên đầu của đám đông.
Tôi
tưởng tượng ra Giakêu giống như một đứa trẻ khi cha mẹ chúng đang đi ngang qua.
Ông bị những người trưởng thành che khuất tầm nhìn. Ông đã nhảy lên nhảy xuống
nhưng vẫn không thể thấy những gì đang xảy ra. Giakêu biết rằng không một người
nào giúp ông nhưng ông có một ý tưởng để tự giúp mình. Ông đã chạy tới phía
trước để trèo lên một cây vả và ở đó ông có thể thấy Chúa Giêsu, khi ở trên đám
đông ông cố gắng nín thở để quan sát một cách cẩn thận, nhưng sự kinh ngạc của
ông thì không phải ông chỉ thấy có Chúa Giêsu nhưng ông đã thật sự nghe Ngài
nói. Chúa Giêsu đã gọi đích danh tên ông, Giakêu đã ngạc nhiên làm sao Chúa
Giêsu biết ông là ai. Có phải Chúa Giêsu đã nghe về những tội lỗi khủng khiếp
của ông không? Một người nào đó đã chỉ ông cho Chúa Giêsu phải không? Tiếp đó,
ông nhận ra những gì Chúa Giêsu đang nói: "Giakêu, hãy xuống nhanh lên, Ta
sẽ lưu lại nhà ngươi hôm nay". Ông vội vàng trèo xuống khi biết rằng ông
đang ở trên cây và ông đã hộ tống Chúa Giêsu đến nhà ông. Ông hứa sẽ thống hối,
sẽ thay đổi để theo những lời giáo huấn của Chúa Giêsu, đó là một ngày hạnh
phúc trong đời ông.
Những
gì Chúa Giêsu đã làm cho Giakêu, nay Ngài cũng làm cho chúng ta. Ngài đã bước
vào trong thế giới của chúng ta, thế giới mà sự thật là nhà của người tội lỗi.
Chúng ta đã được chúc phúc bằng cách cư xử bất ngờ của Con Thiên Chúa. Cho dù
những người khác có thấy đó là gương mù hay không, chúng ta phải làm một quyết
định đúng là tìm kiếm Chúa Giêsu, nâng tầm nhìn của chúng ta lên trên những
người loại bỏ Chúa Giêsu hoặc nhìn Giáo Hội một cách khinh miệt. Với đôi mắt
của đức tin, chúng ta tháy Chúa Giêsu như là Đấng cứu độ của chúng ta, và với
đôi tai đức tin chúng ta nghe Ngài nói với chúng ta. Vào ngày chúng ta chịu
phép rửa Ngài đã gọi tên chúng ta, Ngài đã biết chúng ta là ai bởi vì Cha Ngài
là Đấng Sáng Tạo chúng ta, đã chỉ định chúng ta cho Ngài. Chúng ta đã trở thành
con cái của Thiên Chúa.
Trở
lại vấn đề, Chúa Giêsu đã không trở thành người khách của chúng ta như Ngài đã
là khách của Giakêu, nhưng chúng ta đã trở thành khách của Người. Phép rửa đã
mở ra cho chúng ta cánh cửa vào nhà Người là Giáo Hội, nơi mà Chúa Giêsu, chủ
của chúng ta đang mời gọi chúng ta tới bàn tiệc thánh, là Thân Mình và Máu
Người trong bí tích Thánh Thể. Chúng ta có một đặc ân kỳ diệu vào mỗi ngày Chúa
Nhật và mọi ngày nếu chúng ta muốn.
Chúa
Giêsu trông đợi chúng ta sẽ thay đổi bất cứ những gì phải xếp đặt lại để theo
giáo huấn của Ngài, như Giakêu đã làm. Vào lúc kết Thánh Lễ, chúng ta đã nghe
nói: "Hãy đi trong bình an, để yêu thương và phục vụ Thiên Chúa". Đó
là lời hứa của chúng ta trung thành với ý muốn của Thiên Chúa.
Chúng
ta không bị sốc bởi cách cư xử của Chúa Giêsu, chúng ta phải sung sướng nghĩ
rằng Ngài đã đến để tìm kiếm chúng ta và cứu thoát những gì đã hư mất. Giống
như Giakêu chúng ta phải là những kẻ được chúc phúc bởi tình yêu Thiên Chúa và
lòng nhân từ của Người.
15.
Gặp gỡ Đức Kitô biến đổi cuộc đời mình
(Trích
dẫn từ 'Niềm Vui Chia Sẻ')
Tại
Boston ở Hoa Kỳ có một đại hội đặc biệt. Đó là đại hội người lùn. 400 người
trong 3000 hội viên đã đến tham dự đại hội người lùn của nước Mỹ. Người cao
nhất của hội chỉ có 4 feet (=1m40) và người lùn nhất chỉ có 2 feet (=0m70). Đây
là đại hội thứ 25, có mục đích để người lùn gặp gỡ vui chơi với nhau và để cho
mọi người bớt thiên kiến với thế giới người lùn.
Tin
Mừng hôm nay nói đến một người lùn, một người lùn nổi tiếng trong thành Giêricô
có tên là Giakêu. Con người lùn tịt ấy đã đi vào lịch sử vì đã được gặp Đức
Giêsu. Giakêu là trưởng phòng thuế vụ của thành phố và là một người giàu có, do
chức vụ, do việc làm của mình và cũng có thể do đã ăn của đút lót, đã bớt xén
của công... Ông là người có tiếng tăm vừa được nể sợ, vừa bị chê ghét trong dân
chúng. Có thể chỉ vì tò mò muốn biết Đức Giêsu là người thế nào, có thể trong
lòng ông có sẵn một tâm tình ngưỡng mộ, yêu mến. Điều đáng ngạc nhiên là ông
tìm bằng được mọi cách để có thể ngó mặt Đức Giêsu khi Ngài đi qua đường phố.
Vì lùn, bị đám đông vây kín, Chúa khuất tầm nhìn, ông phải chui ra khỏi đám
đông, chạy lên phía trước, leo lên một cây sung để xem thấy Đức Giêsu.
Kìa
Giakêu đang ngồi trêng chạng hai của cây sung, ẩn mình trong cành lá. Trăm ngàn
người đi theo Chúa Giêsu nào có ai để ý? Và nếu có bị để ý thì ông cứ để mặc.
Nhưng Chúa Giêsu thì khác: Đến nơi gốc cây, chân Ngài dừng lại như thể đã hẹn
hò; mắt Ngài ngước lên như âu yếm chào; miệng Ngài khẽ kêu đúng tên như người
thân đã từng quen biết: "Ông Giakêu ơi! Hãy xuống mau, vì hôm nay Ta phải
lưu lại tại nhà ông". Hạnh phúc của Giakêu thật tràn đầy vượt quá lòng
mong ước. "Ông vội vàng tụt xuống và mừng rỡ đón rước Chúa Giêsu".
Giakêu
đã ngỡ ngàng, nhưng phải nói là dân chúng thành Giêricô còn bị bất ngờ hơn nữa.
Mọi người xầm xì với nhau: "Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào
trọ!". Thật quá sức, thật không thể chấp nhận được. Họ cùng trao đổi với
nhau như người Pharisêu đã mời Chúa dùng bữa tại nhà ông: "Nếu quả thật
ônt nầy là Ngôn sứ, thì ông phải biết người kia là hạng người nào chứ: Hắn là
hạng người tội lỗi" (Lc 7,39).
Gặp
Đức Giêsu, Giakêu thấy mỉnh phải thay đổi cách sống, phải chuộc lại những lỗi
lầm, phải đền bù những bất công đã gây ra trong quá khứ. "Tôi xin lấy phân
nửa tài sản của tôi mà cho người nghèo; và nếu tôi đã lường gạt ai cái gì, tôi
xin đền gấp bốn". Dân chúng càng bàng hoàng kinh ngạc khi Chúa Giêsu chẳng
những đến nhà Giakêu trú ngụ ở đó ít ngày, mà lại còn tuyên bố minh bạch:
"Hôm nay nhà nầy đã được ơn cứu độ, bởi vì người nầy cũng là con cháu tổ
phụ Abraham. Vì Con Người đến để tìm và cứu những gì đã hư mất". Chỉ có
một cái dừng chân do tình thương và lòng nhân hậu thúc đẩy, Chúa Giêsu đã biến
đổi một con người tội lỗi trở thành người công chính. Từ giây phút gặp gỡ ấy,
cuộc sống của Giakêu đã hoàn toàn đổi mới: từ một người bị cộng đoàn khinh chê
ruồng bỏ, ông được Chúa Giêsu cho hội nhập vào cộng đoàn con cháu tổ phụ
Abraham.
Thưa
anh chị em,
Lời
Chúa hôm nay khẳng định với chúng ta về tình yêu thương của Thiên Chúa. Tình
yêu thương đó là tinh yêu thương không giới hạn, không phân biệt tình trạng của
đối tượng. Tình yêu thương ấy dường như ngả về người tội lỗi, nghiêng về những
người sống bên lề xã hội, bên ngoài tôn giáo.
Qua
đời sống trần thế của Chúa Giêsu, chúng ta thấy rõ Chúa Giêsu dành tấm lòng yêu
thương, ưu ái cho những hạng người mà xã hội tôn giáo Do Thái lúc bấy giờ gạt
ra ngoài lề. Đó là những dân ngoại, những người nghèo, những cô gái điếm, những
phụ nữ, trẻ em, những người bênh phong cùi, bỉ quỷ ám, những người thu thuế cộng
tác và phục vụ ngoại bang... như Matthêu, như Giakêu hôm nay. Chính những hạng
người đó lại là đối tượng của Thiên Chúa tình yêu. Vì, như Chúa Giêsu đã nói:
"Không phải người khỏe mạnh cần thầy thuốc, nhưng là những người đau
bênh". Và họ cần Chúa là thấy thuốc vạn năng, chữa bá bệnh, có thể làm hồi
sinh người đã chết, có thể chữa lành mọi vết thương thân xác cũng như tâm hồn.
Chính vì những người tội lỗi, những người yếu đuối, những người bệnh tật mà
Chúa Giêsu đã đến.
Giakêu
là một thí dụ, Madalenna là một thí dụ khác. Người phụ nữ ngoại tình, người
trộm lành lại là một thí dụ khác nữa. Trong bốn sách Tin Mừng, chúng ta gặp
được nhiều khuôn mặt méo mó đã được trả lại vẻ đẹp, chúng ta thấy nhiều tâm hồn
tan nát đã được ban đầy sức sống mới. Công trình cứu độ là như thế. Tình yêu
thương của Thiên Chúa không bị chi phối bở sự trong sáng hay vẫn đục trong lý
lịch con người. Trái lại, ai có một lý lịch càng nhiều vết đen, càng phức tạp
thì tâm hồn lại càng được yêu thương cứu chữa. Điều cần thiết trước nhất là chúng
ta dám mạnh dạn tin tưởng và tiến lại gần tình yêu thân linh vô vị lợi của
Thiên Chúa. Và chúng ta hãy cảnh giác, bao lâu chúng ta tưởng mình đã là người
khỏe mạnh, đã là người đạo đức thánh thiện... thì lúc đó coi chừng, chúng ta
khước từ tình yêu của Thiên Chúa đang nâng đỡ chúng ta từng giây từng phút.
Chúng
ta cho rằng mình chẳng có tội gì ư? Có thể nhiều người nghĩ như thế, vì trong
cuộc đời nhiều người không hề giết người, không hề gian dâm, không hề trộm cắp.
Thế nhưng chãy coi chừng! Tội vì làm những điều ác thì có lẽ phần đông chúng ta
không có, nhưng tội vì không làm những điều tốt mà Thiên Chúa truyền dạy thì
chẳng ai cò thể vỗ ngực là mình không sai phạm. Vậy thì chúng ta cũng trở thành
đối tượng của lòng yêu thương vô bờ của Thiên Chúa.
Anh
chị em thân mến,
Gặp
được Chúa Giêsu là cuộc đời chúng ta được biến đổi. Chúng ta phải biết tìm đến
gặp cho bằng được Chúa Giêsu. Nếu thực sự chúng ta gặp Chúa như Giakêu, thì thế
nào đời sống chúng ta cũng sẽ được đổi mới, tội lỗi chúng ta sẽ được xóa sạch
và tâm hồn chúng ta sẽ trở nên trong sáng hơn. Càng gặp gỡ Chúa trong thâm sâu
của cõi lòng, chúng ta càng được biến đổi. Nếu chung quanh chúng ta có bao
người vẫn mang một nếp sống cũ rích, sói mòn, càng ngày càng nghèo nàn hơn về
mặt chất lượng, thì đó là dấu chứng họ chưa thực sự gặp được Đức Kitô Giêsu.
Nếu cuộc sống của chúng ta chưa thể hiện được một thay đổi quyết liệt, thì đó
là dấu chứng chúng ta chưa gặp Đức Kitô thực sự. Bởi vì bất kỳ một cuộc gặp gỡ
nào với Đức Kitô thì đều phát sinh một hiệu quả là thay đổi cuộc sống.
Nơi
Chúa Giêsu, Thiên Chúa đã thực sự ở giữa loài người chúng ta và Ngài mong ước
mỗi người chúng ta gắt chước Giakêu mở rộng cõi lòng ra để đón nhận ngài. Khi
gặp gỡ Chúa cách chân thành như thế thì chính Chúa sẽ ban ơn hoán cải cho ta và
biến đổi ta thành những con người mới: trong sạch, liêm chính theo thánh ý
Ngài.
16.
Tình yêu làm kinh ngạc - McCarthy
Khi
sửa chữa người khác, cách tiếp cận mà chúng ta chọn rất quan trọng. Nếu chúng
ta tiếp cận họ chỉ để chất vấn những lỗi lầm của họ thì có nhiều khả năng,
chúng ta không làm được gì. Thật vậy, chúng ta hầu như làm cho vấn đề trở nên
tồi tệ. Họ sẽ khép kín, trở nên oán hận và chai cứng tâm hồn.
Một
người quản lý nhà tù nói rằng cách duy nhất để thay đổi người ta phải thông qua
một tương quan với người ấy. Bạn không thể cải thiện người khác bằng cách tránh
xa hoặc bỏ rơi họ. Một bầu khí lạnh lùng không khích lệ sự trưởng thành.
Nếu
bạn làm bẽ mặt một người, bạn chỉ làm cho tâm hồn người ấy chai cứng. Bạn chỉ
tìm cách nào để tâm hồn người ấy cảm động. Mọi người, kể cả người có máu lạnh
nhất đều có cái cốt lõi của sự lễ nghĩa, và có khả năng thay đổi, nếu tâm hồn
họ cảm động.
Chúng
ta phải tiếp cận những người khác cách nào để họ thấy rằng chúng ta tin tưởng
và tín nhiệm họ. Kết quả là họ sẽ dẹp bỏ sự thủ thế, dè chừng và cởi mở lòng
họ. Một khi họ cởi mở thì một điều gì đó có thể xảy ra. Chúng ta thấy điều đó
trong trường hợp của Giakêu.
Đức
Giêsu nhìn thấy Giakêu trên cây. Lúc đó cách sống của Giakêu hoàn toàn trái
ngược với những điều mà Đức Giêsu bảo vệ. Chắc chắn đám đông chờ đợi và hy vọng
Đức Giêsu sẽ quở trách và cấm ông ta không được làm bậy. Làm như thế, Người sẽ
làm cho dân chúng trong thành thêm yêu thích Người.
Nhưng
Đức Giêsu từ chối quở trách Giakêu. Trái lại, Người đã làm một điều khiến dân
chúng lập tức không còn yêu thích Người. Người nói với Giakêu Người muốn dùng
cơm tối ở nhà ông và với sự kinh ngạc. Giakêu vui mừng đón tiếp Người. Dân
chúng than phiền: "Ông ấy đến ở lại nhà người tội lỗi". Họ ghét
Giakêu. Họ không muốn nhìn thấy ông được cứu. Họ muốn nhìn thấy ông bị lên án
và trừng phạt.
Nhưng
Đức Giêsu đã không nghĩ như thế, Người thấy rằng điều mà Giakêu cần không phải
là sự lên án mà là sự cứu chuộc. Vấn đề không phải là ông ta có xứng đáng với
sự cứu chuộc hay không. Ông ta cần có – đối với Đức Giêsu, như thế đã đủ. Với
việc đi đến nhà ông, đối đầu với sự bất mãn và giận dữ của dân chúng trong
thành, Đức Giêsu cho Giakêu thấy rằng Người quan tâm đến ông. Nếu Người tránh
xa ông hoặc lên án ông, phép lạ hẳn không bao giờ xảy ra.
Giakêu
đã cảm nghiệm tình yêu thương của Đức Giêsu. Điều này đã là một kinh nghiệm kỳ
diệu đối với một người mà cho tới nay chỉ có kinh nghiệm về sự oán ghét. Được
một người tín nhiệm chúng ta, người ấy không phán xét hoặc lên án chúng ta
nhưng yêu thương chúng ta, đó là một cảm giác tuyệt vời. Tâm hồn Giakêu nở bung
ra với sự sống như một sa mạc sau trận mưa to.
Được
người ta yêu thương vì mình tốt lành không có gì là to lớn, khác thường. Cũng
như khi mình xứng đáng. Nhưng được yêu thương khi mình xấu xa – như trường hợp
của Giakêu quả là kỳ diệu. Giakêu đã cảm nghiệm sự kinh ngạc ấy vì được yêu.
Điều này khiến cho những điều tốt đẹp nhất trong ông được triển nở. Sự hoán cải
của ông là một sự hoán cải hướng đến điều thiện hảo. Với mức độ nhiều hơn hoặc
ít hơn, tất cả chúng ta cần có sự hoán cải ấy.
17.
Từ khán giả đến người tiếp cận - McCarthy
Truyền
hình đang đe dọa biến tất cả chúng ta thành những khán giả, kẻ bàng quan, người
ngoài cuộc. Giả sử bạn là một người yêu thích thiên nhiên. Giờ đây, bạn không
cần phải để cho giày mình bị bẩn, hoặc bạn phải đội mưa. Bạn cũng không cần
phải ra khỏi phòng khách hoặc đi xa lò sưởi. Truyền hình đem lại cho bạn lễ hội
với quang cảnh và âm thanh. Không nguy hiểm, không mệt nhọc, không rắc rối. Tuy
nhiên, đó là một sự thay thế quá nghèo nàn so với cảnh vật.
Có
những người tuyên bố rằng mình yêu thiên nhiên nhưng hiếm khi hoặc không bao
giờ họ đi dạo trong rừng, băng qua các cánh đồng hoặc đi dọc theo bờ biển. Nói
cách khác, họ chỉ là những khán giả. Họ không thật sự bị lôi kéo để tham gia.
Tham gia là góp phần mình vào việc đó. Nhưng bạn sẽ thu hoạch nhiều hơn điều
bạn cho đi.
Tuy
nhiên, khi làm khán giả, ít nhất, người ta cũng có sự quan tâm. Và nơi nào có
sự quan tâm, ở đó có khả năng người ta sẽ thật sự tham gia.
Trường
hợp của Giakêu là như thế. Lúc bắt đầu câu chuyện ông chỉ là một khán giả. Ông
có thể nhìn thấy mà không bị nhìn thấy, ông chỉ là một người đi xem. Ông cảm
thấy thuận tiện khi bị quan sát. Tất cả chúng ta chẳng như thế sao?
Ông
không hòa nhập vào đám đông. Ông trèo lên cây sung giữa những cành cây. Và bằng
cách đó, ông chơ vơ, không có chỗ để bám. Ông đứng bên lề, không phải vì nghèo
nàn mà vì giàu có. Sự giàu sang đã cô lập ông với những đồng bào ông trong
thành mà phần lớn đều nghèo khó.
Là
một người đi xem, ông chỉ tham dự một cách thụ động. Ông ở đó trong những giới
hạn của mình. Hẳn ông phải có một sự quan tâm nào đó, nhưng không liều lĩnh, không
dấn thân. Khi mọi việc qua đi, ông có thể trở về nhà, và nếu ông muốn, ông sẽ
quên hết mọi chuyện.
Nhưng
điều gì đã xảy ra? Đức Giêsu đã nhìn thấy ông và mời gọi ông trở thành một
người tham dự. Thình lình Giakêu bị lôi từ đường biên vào thẳng trung tâm của
hành động. Ông giống như một khán giả đi xem bóng đá và thình lình giám đốc đội
banh phát hiện anh ta, thẩy cho anh ta một bộ đồ cầu thủ và nói: "Anh ra
sân đi?" Và anh thấy mình đang chơi banh.
Điều
làm ngạc nhiên là không những Giakêu đáp lại một cách tích cực mà còn hân hoan
làm như thế ngay lập tức. Có niềm vui khi đi xem nhưng niềm vui còn lớn hơn khi
tham dự. Kết quả đối với ông thật là to lớn, nó biến đổi cuộc đời ông. Đời sống
hoạt động theo ơn gọi Kitô hữu của chúng ta sẽ thay đổi đời sống của chúng ta.
Giakêu
đã cảm nghiệm một ơn hoán cải – hoán cải hướng về sự thiện hảo. Với mức độ lớn
hơn hoặc nhỏ hơn, tất cả chúng ta cần có loại hoán cải ấy.
18.
Người tội lỗi - R. Gutzwiller
Đức
Giêsu vừa chữa lành người mù, bây giờ Ngài lại gặp một người tội lỗi, một người
vị vọng ở Giêricô. Ở thị trấn gần biên giới này, thu thuế là nghề rất phát tài.
Giakêu thi hành công việc này nhiều nơi nên ông đã thu tích được một gia sản
đáng kể, tuy phải dùng đến những phương sách mà người Do thái coi là bất chính.
Thực thế, vì nghề nghiệp, ông luôn phải giao tiếp với lương dân và còn phải chi
li từng đồng với bọn thuộc hạ, rồi với dân chúng qua những người trung gian.
Thế cho nên người Do thái cứ yên trí rằng bọn thu thuế khỏi cần nói cũng là
người tội lỗi. Tội lỗi đã nên như đặc điểm nơi ông Giakêu.
Tuy
nhiên đó chỉ là dáng vẻ cuộc đời 'dân sự' bình thường của Giakêu, nhưng bên
trong ông có cả một chiều sâu. Ông muốn gặp gỡ Đức Giêsu. Không phải ông là
người hiếu kỳ, vì cứ theo lời ông người ta sẽ nhận ra nỗi lòng hối tiếc trong
tâm tư con người dư dật đó. Ông sẵn sàng dành phân nửa tài sản để bố thí cho
người nghèo và nếu có lỡ gian lận của ai thì bồi thường gấp bốn. Giakêu không
thoả mãn vơí chính mình, với đời sống, địa vị và thành công của mình. Tự đáy
lòng ông cảm nghiệm được sự trống vắng. Tiền của có thể dư giả, nhưng không bù
lấp được tâm tư. Uy thế có thể củng cố địa vị xã hội của ông, nhưng không cứu
vãn được linh hồn ông trước mặt Thiên Chúa. Với tuổi đời như Giakêu, con người
không còn ảo tưởng nữa và sự vĩnh cửu bắt đầu là một cái gì có ý nghĩa. Trên
đời vẫn còn có nhiều người xử sự như Giakêu.
Cái
nhìn và lời nói của Chúa đến với ông thật đúng lúc. Đức Kitô không bị ràng buộc
với phán đoán của con người. người thường mai mỉa những ai ra vẻ đạo đức, rồi
Người luôn kêu gọi người tội lỗi trở lại đường lành. Người không hề mị dân.
Trong trình thuật này, Người đã chọn Giakêu-một con người dị dạng giữa đám dân
chúng. Người không chỉ trao đổi hay gặp gỡ qua loa nhưng còn đem lại niềm vui
và cho ông vinh dự đón tiếp Người tại nhà cho đến ngày hôm sau. Người biết rõ,
theo quan niệm đạo đức thông thường, vào nhà một người tội lỗi là làm một cái
gương xấu. Nhưng Đức Giêsu đến 'để tìm và cứu chữa những gì đã hư mất'. Suốt
cuộc hành trình cuối cùng đi lên Giêrusalem, Người đã nghĩ đến những kẻ lầm
đường lạc lối; vì tha nhân quên mình, bất chấp quan niệm thường tình, Người đến
với Giakêu vì Người đáp ứng được niềm ông mong đợi, đưa ông trở về với Thiên
Chúa khoả lấp tâm hồn ông bằng sự sung mãn tinh thần, ban ân sủng, thức tỉnh và
hướng dẫn tâm hồn con người để họ lắng nghe lời Ngài. Kẻ tội lỗi sẵn sàng hoàn
lương ấy chính là điều Đức Giêsu lấy làm mãn nguyện.
19.
Hôm nay nhà này được giải thoát.
Đoạn
Tin Mừng hôm nay được đặt vào đoạn cuối của lần sau cùng khi Chúa Giêsu vào
thành Giêrusalem, nơi đây Người sẽ chịu khổ nạn và sẽ bị giết bởi tay người Do
thái, rồi ngày thứ ba Ngài sẽ sống lại. Câu chuyện ông Giakêu được đặt kế tiếp
sau phép lạ Chúa Giêsu chữa lành người mù thành Giêricô. Người mù được Thiên
Chúa chữa lành, vì tin vào Chúa Giêsu mà ông ta được sáng mắt. Phép lạ của
người mù chuẩn bị cho thính giả hiểu được sâu xa cuộc cách mạng tinh thần của
ông Giakêu, một cuộc cách mạng tận gốc rễ, đổi mới hoàn toàn. Từ bóng tối của
cảnh mù lòa bước vào ánh sáng của người được chữa lành. Từ bóng tối của tội lỗi
bước sang con đường sáng của cuộc đời mới, của cuộc sống thánh thiện. Từ cuộc
gian tham khéo léo bước sang con đường ngay chính chân thật và quảng đại. Từ
cuộc sống xa Chúa được xích lại gần Chúa hơn, được kết hợp với Chúa Giêsu và
hòa giải với tha nhân.
Do
đó, trọng tâm bài Tin Mừng hôm nay nêu bật một khía cạnh sâu xa nhất của tình
yêu, đó là sự tha thứ, một sự tha thứ được gói gọn trong tình yêu khoan dung.
Vì tình yêu này không đóng khung kẻ mình yêu trong những ngụ ý của lỗi lầm, của
tha thứ. Tình yêu này cũng không giới hạn kẻ mình yêu trong hiện tại đen tối
của người ấy, nhưng còn phóng tầm mắt nhìn về những điều họ có thể trở nên
tương lai. Trong cách hành sử của Chúa Giêsu, Ngài luôn sẵn sàng tha thứ. Để biểu
lộ một tình yêu chân thành trên, Chúa Giêsu đã tiếp xúc với người thu thuế, làm
bạn với những người bị xã hội bấy giờ gán cho là những kẻ tội lỗi. Ngài không
cấm họ không được lui tới nghe Ngài giảng dạy, hơn nữa Ngài cùng ăn uống và
đồng bàn với họ.
Vì
thế, những cuộc gặp gỡ và giao tiếp này minh chứng rằng, Chúa Giêsu nhìn những
kẻ thu thuế và những người tội lỗi trong hai trạng thái: Trạng thái hiện tại
của họ và những trạng thái họ có thể trở nên tốt trong tương lai. Trong hiện
tại, mặc dầu họ đang sống trong tình trạng tội lỗi, nhưng họ biết lắng nghe lời
Chúa để khởi sự tiến những bước đầu tiên trên con đường hoán cải. Và những điều
họ có thể trở nên tốt được minh chứng qua những hành động cụ thể, ví dụ như
hành động dứt khoát với quá khứ tội lỗi để đi theo Chúa Giêsu như trường hợp
của Ông Gia kêu. Ông là một người thu thuế nhưng khi nghe Chúa Giêsu gọi, ông
liền bỏ bàn thu thuế đứng dậy và theo làm môn đệ của một người tự nhiên tả:
"Con cáo có hang, con chồn có tổ nhưng Con Người không có chỗ dựa đầu".
Do
đó, sự cải tạo xã hội tận căn phải bắt đầu bằng ý thức về tội lỗi và sám hối,
và đây có thể là ý tưởng mà Tin Mừng hôm nay gợi lên cho chúng ta. Vào thời
Chúa Giêsu, nghề thu thuế được hiểu như là cấu kết với ngoại bang để hà hiếp và
bóc lột người đồng hương, nên cũng đồng nghĩa với tham lam bất chính. Một cách
nào đó, phường thu thuế là một ung nhọt của xã hội, trong khi xa lánh là biện
pháp thanh trừng đối với nhà lãnh đạo Do thái dành cho những người thu thuế thì
trái lại Chúa Giêsu đến với họ, ngồi đồng bàn với họ. Chúa Giêsu không làm như
thế để biện minh cho hành động tham lam bất chính đối với những người thu thuế
cũng như đối với các cô gái điếm. Ngài đến gần họ, trước hết là để cảm thông
với thân phận bị đẩy ra bên lề xã hội của họ, đồng thời Ngài mời gọi họ ý thức
về hành động tội lỗi của họ.
Cuộc
gặp gỡ giữa Chúa Giêsu và viên chức giàu có tên là Giakêu tại thành phố Giêricô
cho thấy cuộc cách mạng ấy bắt đầu bằng việc sám hối và cải thiện cuộc sống.
Thật ra, sám hối đích thật luôn đi liền với cải thiện. Ánh mắt của Chúa Giêsu
đã đi xuyên suốt tâm hồn ông, khiến ông nhận ra được những lỗi lầm của mình.
Ánh mắt ấy lại từ nhân và mời gọi, đến nỗi đã làm cho ông cảm thấy thôi thúc và
cải thiện đời sống. Vì thế, ơn cứu độ đã thực sự đến nhà ông và cuộc tái sinh
đã khởi đầu: Này đây phân nửa tài sản của tôi, tôi cho người nghèo, mà nếu tôi
đã cưỡng đoạt của ai điều gì, tôi xin đền gấp bốn lần". Ông Giakêu không
chỉ sám hối và cải thiện cuộc sống bản thân, nhưng ông còn góp phần vào việc
cải tạo xã hội, đúng hơn nữa sự hoán cải cá nhân của ông ảnh hưởng sâu đậm đến
cuộc sống xã hội. Lời Chúa hôm nay cho chúng ta thấy được chiều kích xã hội của
lòng sám hối. Vì thế, không những người tín hữu Kitô đóng góp tài trí của mình
cho công cuộc cải tạo xã hội, nhưng niềm tin của họ được thể hiện bằng lòng sám
hối và cải thiện cuộc sống làm trọng tâm và cũng là linh hồn của bất cứ một
cuộc cách mạng và cải tạo xã hội nào.
20.
Tiền bạc
Qua
thái độ đền bù rộng rãi của ông Giakêu tôi muốn chia sẻ một vài ý tưởng nhỏ mọn
về vấn đề tiền bạc.
Người
xưa đã nói: của đồng lần thiên hạ tiêu chung. Thực ra tiền bạc có mục đích là
để phục vụ con người. Nó được dùng để nuôi sống và thăng tiến con người toàn
diện. Vì thế của cải phải được phân chia công bằng, và mọi người phải chung tay
đóng góp vào đó. Kẻ giàu phải biết mở rộng con tim và bàn tay cứu giúp người
nghèo túng. Còn người nghèo, không có gì phải mặc cảm khi nhận lãnh sự giúp đỡ
của họ, dù giá nào mình vẫn sống khiêm hạ và công chính. Nào có ai giàu ba họ
khó ba đời đâu mà lo!.
Trên
thực tế, chúng ta thấy có điều đáng buồn, đó là số người nghèo quá đông, chiếm
tới 3/4 nhân loại. Còn kẻ giàu lại làm giàu trên sự túng cực của người nghèo.
Kẻ giàu thì như chuột sa chĩnh gạo, còn người nghèo thì lại bị chó cắn áo rách.
Giàu nghèo mãi mãi trở thành hai phe chống đối nhau, gieo tai họa cho nhau.
Kinh
Thánh đã lên án những kẻ giàu bất công và ích kỷ. Đồng thời tục ngữ Việt Nam
cũng xác quyết:
-
Của thiên trả địa.
-
Của phù vân thì vần xuống biển.
Của
cải dành cho một số người có nghĩa là nó sẽ loại trừ hạnh phúc của một số đông.
Của cải sẽ làm cho chúng ta xa lìa Thiên Chúa là Đấng ban phát cho chúng ta.
Một xứ đầy vàng bạc sẽ chóng biến thành ngẫu tượng. Vì khi đã mãn nguyện rồi,
họ sẽ kiêu căng mà lãng quên Thiên Chúa. Và chính Chúa Giêsu cũng đã cảnh cáo:
Không ai có thể làm tôi hai chủ, hoặc yêu chủ này mà ghét chủ kia, cũng vậy
không ai có thể làm tôi Thiên Chúa và vừa làm tôi tiền bạc. Con lạc đà chui qua
lỗ kim còn dễ hơn người giàu có vào Nước Trời.
Bởi
đó, vấn đề là phải biết san sẻ cho nhau, bởi vì không ai có thể tự sống tự lập
một mình, không cần nhờ cậy ai. Ngay như kẻ giàu có, cũng phải nhờ vào người
nghèo túng mà trở nên khấm khá. Cho nên chia sẻ là điều hợp tình và hợp ý.
Trước
hết là cùng nhau chia sẻ những gì mình có. Chẳng hạn cùng là người Việt Nam,
chúng ta hãy chia sẻ gia tài quí giá cũng như phúc lộc do tổ tiên để lại về
luân lý và văn hóa. Cùng là con cái Thiên Chúa, chúng ta hãy chia sẻ với nhau
trong Giáo Hội những việc lành thánh và ơn cứu rỗi. Còn về của cải, chúng ta
thấy các tín hữu đầu tiên ở Giêrusalem đã chia sẻ cơm áo cho nhau không để của
mình là của riêng.
Tiếp
đến là chia sẻ cái mình hơn cho người kém, cái mình có mà người khác không có
và ngược lại người khác cũng làm như thế. Đó là lá lành đùm lá rách, có đi có
lại, chị ngã em nâng.
Thật
ra chúng ta luôn luôn có những cái để chia sớt và luôn có những người để lãnh
nhận, vì chính chúng ta cũng đang ở trong tình trạng như thế. Cùng là chi thể
của một thân thể, chúng ta có trách nhiệm lẫn nhau như câu nói: 'Môi hở răng
lạnh, một con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ'.
Và
sau cùng, chúng ta phải sống thế nào để đem lại hạnh phúc cho người khác, nhất
là những người túng thiếu hơn mình. Chúng ta phải coi hạnh phúc của người khác
là hạnh phúc của mình. Khóc cùng kẻ khóc, vui cùng kẻ vui.
Sự
chia sẻ cho người khác hàm ý cho đi mà không đòi lại, cho đi thì có phúc hơn là
nhận lãnh. Hãy coi sự cho đi của tre già cho măng mọc, của cha mẹ cho con cái
được phát triển. Chúng ta hãy nối rộng vòng tay tình thương đến những ai đang
cần tới chúng ta để họ thuộc về gia đình của Chúa sớm hơn.
Hãy
coi Chúa Giêsu, Đấng giàu có đã trở nên nghèo khó để nhờ Ngài mà chúng ta được
trở nên giàu có, thì đến lượt chúng ta, chúng ta không có quyền sống ích kỷ
hưởng thụ cho riêng mình. Tất nhiên cho đi là tiếc xót và thiệt hại, nhưng khi
chúng ta đã chọn Chúa làm gia nghiệp thì Ngài sẽ là tất cả cho chúng ta.
21.
Đền tội
Sau
khi được Chúa tha thứ, ông Giakêu đã thưa lên cho mọi người được biết:
-
Tôi sẽ lấy nửa gia tài để làm phúc bố thí cho người nghèo và nếu đã làm thiệt
hại ai, tôi xin đền bù gấp bốn.
Lời
nói này biểu lộ thái độ sẵn sàng đền bù và sửa lại những sai lỗi của mình. Đã
có một chuyển biến, đã có một đổi thay nơi con người Giakêu. Vì thế, chúng ta
cùng nhau chia sẻ một vai ý nghĩ đơn sơ về sự đền bù.
Có
một người bỏ xưng tội lâu năm, tìm gặp vị ẩn tu trong sau mạc để xưng tội. Vị
ẩn tu ra việc đền tội là một kinh Lạy Cha, khiến người ấy hết sức ngạc nhiên.
Vị ẩn tu trả lời:
-
Chỉ có vậy mà thôi, nhưng con phải đọc cho thật sốt sắng.
Người
tội lỗi quì gối giữa vùng sa mạc cát nóng, đôi tay giang rộng, mắt ngước nhìn
lên trời và bắt đầu đọc chậm chậm kinh Lạy Cha với tất cả sự trang nghiêm của
mình. Và khi đọc tới những chữ cuối cùng, người ấy cảm thấy mệt mỏi rã rời, hơi
thở đứt đoạn, rồi ngã gục xuống và nhẹ nhàng từ bỏ cuộc sống. Vị ẩn tu nhìn
thấy linh hồn người ấy bay lên trời như một cánh chim bồ câu trắng.
Nhờ
việc xưng thú, tội lỗi chúng ta đã được tha thứ, nhưng nhờ việc đền bù, những
hình phạt do tội lỗi gây ra cũng được xóa bỏ. Chính vì thế, linh hồn có thể
không phải qua luyện ngục, mà tiến thẳng đến cùng Chúa. Do đó, chúng ta hiểu
được tại sao vị linh mục bao giờ cũng ra việc đền tội cho chúng ta sau mỗi làng
xưng thú. Ngài muốn hoàn tất trọn vẹn công việc của ngài: xóa bỏ tội lỗi cũng
như những hình phát bởi tội mà ra. Ngài muốn cho chúng ta thoát khỏi những
tháng ngày đày đọa nơi luyện ngục. Bởi đó, hãy chu toàn việc đền tội của mình.
Tuy
nhiên, những người thiện chí như muốn nói:
-
Xin cha hãy ra việc đền tội nặng hơn một chút.
Tốt
lắm! Chúng ta cứ việc hoàn tất việc đền tội linh mục đã chỉ định, rồi sau đó tự
ý làm thêm những việc khác, chẳng hạn như lần chuỗi hay đi chặng đàng Thánh
giá...
Sau
khi xưng tội, đừng vội vã rời bỏ nhà thờ, nhưng hãy ở lại ít phút để cầu nguyện
với Chúa bằng tất cả tâm hồn trong sạch của mình. Chúa sẽ lắng nhge lời chúng
ta trong những phút giây ấy.
Tuy
nhiên, việc đền tội không nhất thiết phải là đọc kinh nọ, kinh kia, nhưng có
thể là những hy sinh và hãm mình. Hãy sống tinh thần sám hối trong chính cuộc
sống hằng ngày của chúng ta.
Thánh
Louis đã kể lại rằng: trong suốt cuộc sống mình chỉ phạm có hai tội nhẹ mà
thôi. Tội thứ nhất, đó là hồi còn bé ngài đã ăn cắp mấy xu của một người lính.
Tội thứ hai, đó là ngài đã nói lời tục tĩu một lần. Ngài đã làm nhiều việc hãm
nình để đền bù hai sai lỗi nhỏ bé ấy. Là hoàng tử, nhưng ngài luôn vui vẻ giúp
đỡ người khác. Mỗi khi cầu nguyện, ngài đều quì trên đất cứng, thay vì quì trên
nhung lụa. Mỗi tuần, ngài ăn chay hai ngày. Ban đêm, thay vì ngủ trên chăm ấm
nệm êm, thì ngài lại nằm trên một tấm ván.
Sau
này, ngài đã rời bỏ cung điện để vào tu trong một nhà dòng. Tại đây, ngài vui
mừng vì được làm những công việc tầm thường như quét nhà, rửa bát... Khi cơn
dịch bộc phát, ngài đã hăng say đi giúp đỡ các bệnh nhân và sau cùng, ngài cũng
đã mắc phải bệnh dịch.
Mặc
dù đớn đau, ngài không bao giờ than van oán trách. Ngài chấp nhận tất cả để đền
bù tội lỗi. Tại sao thế? Vì ngài biết Thiên Chúa là Đấng công bằng vô cùng và
sẽ trừng phạt cả những sai lỗi nhỏ bé nhất. Ngài muốn bị trừng phạt ở đời này,
còn hơn là bị trừng phạt ở đời sau.
Tuy
nhiên, có một cách đền tội thật tốt đẹp, đó là hãy uốn nắn những sai lỗi, sửa
đổi những khuyết điểm, để thăng tiến bản thân, mỗi ngày một trở nên tốt lành và
thánh thiện hơn.
Chúng
ta hãy noi gương thánh Phêrô, ông đã chối Chúa ba lần, nhưng sau đó, ông đã ăn
năn sám hối, đã làm lại cuộc đời và đã trở nên một vị thánh.
Trước
khi xưng thú, chúng ta là những kẻ tội lỗi. Còn sau khi xưng thú, chúng ta phải
trở nên những vị thánh.
22.
Đổi đời
Câu
chuyện trong bài Tin Mừng do thánh Luca kể lại. Ngài được mệnh danh là
"Thư ký của lòng thương xót", vì trong Tin Mừng của ngài đã kể lại
nhiều giáo huấn và công việc Chúa Giêsu làm để bày tỏ lòng Chúa xót thương loài
người tội lỗi. Bài Tin Mừng hôm nay là một bằng chứng điển hình rõ ràng. Trên
đường lên Giêrusalem, khi đi ngang qua thành Giêricô, Chúa Giêsu đã gặp một
người tội lỗi, nhưng đầy thiện chí, là ông Giakêu. Chúa đã ghé vào trọ nhà ông
và ban ơn cứu độ cho cả gia đình ông, bất chấp mọi lời dị nghị, gièm pha.
Ông
Giakêu không những là một người thu thuế, mà còn là thủ lãnh những người thu
thuế, tức là một chủ thầu thuế má, nên ông cũng là một người rất giàu có. Dân
Do thái rất ghét những người thu thuế, coi họ là những người tội lỗi, không thể
ăn năn hối cải, không thể tha thứ, làm tay sai cho ngoại bang: thu thế cho nhà
nước bảo hộ, tức đế quốc Rôma. Trong nghề đó, người ta có thể bày rất nhiều trò
ma giáo để ăn hối lộ những kẻ muốn trốn thuế, hay muốn giảm thuế phải đóng. Bởi
đó, người Do thái ghê tởm những người thu thuế. Ông Giakêu là người như thế.
Không những ông bị thiên hạ khinh dể mà còn có thân hình thấp lùn.
Ông
muốn tìm cách để xem Chúa Giêsu là người như thế nào. Nhưng dân chúng chen chúc
chung quanh Chúa đông quá. Ông quyết không bỏ lỡ cơ hội. Một người chủ thầu
phải có nhiều sáng kiến. Ông chạy tới trước và leo lên một cây sung bên đường.
Ông yên tâm chờ đợi, vì Chúa Giêsu sắp đi ngang qua đó. Lòng ước muốn của ông
thật là mãnh liệt, vì ông không sợ đám đông chế diễu. Ông chỉ còn biết một điều
là làm sao thấy được mặt Chúa Giêsu. Quả thực, ông đã có thiện chí. Bấy nhiêu
đã đủ để Chúa trọng thưởng tấm lòng chân thành của ông.
Chúa
Giêsu đi tới, Ngài nhìn lên và gọi đích danh ông. Điều quan trọng là Chúa không
chỉ đi ngang qua cho ông Giakêu nhìn Chúa, chính Chúa nhìn lên và gọi ông đúng
như có lần Chúa đã nói: "Ai tìm thì thấy, ai gõ cửa thì sẽ mở cho".
Ông Giakêu đi tìm và ông đã thấy, ông đã gõ cửa và Chúa đã mở cho ông, bằng
cách xin ông mở cửa nhà ông cho Ngài vào. Chúa muốn đến với ông và đến tận nhà
ông.
Được
đáp ứng quá sự trông mong. Ông muốn thấy Chúa thì Chúa đến tận nhà để ông nhìn
cho đã. Chúa quảng đại vô cùng. Ông vội vàng tụt xuống và mừng rỡ đón rước
Ngài. Nhưng đám đông lại sầm xì với nhau. Họ khó chịu với Chúa Giêsu, vì Chúa
vào trọ nhà một người tội lỗi. Ông Giakêu đã tìm ra giải pháp để vượt qua cái
giới hạn của tấm thân lùn. Liệu ông có tìm được giải pháp cho thân phận tội lỗi
của ông để thắng được lời xì sầm kia không? Ông không sợ đám đông chế diễu khi
leo lên cây sung để nhìn mặt Chúa, thì Chúa đã đáp lại, Ngài không sợ đám đông
sầm xì khi yêu cầu ông đón Ngài về ở nhà ông.
Đứng
trước tình thương của Chúa, ông đã mở rộng tâm hồn. Ông sẵn sàng chuộc lại tội
lỗi, ông thưa với Chúa là đem nửa gia tài phân phát cho người nghèo. Không
những thế, ông thấy mình còn phải thực hiện sự công bình nữa: làm thiệt ai ông
sẽ đền gấp bốn. Lòng quảng đại của ông sánh với lòng quảng đại của người đàn bà
tội lỗi: ông yêu mến nhiều vì đã được tha nhiều. Lòng yêu mến của ông đối với
Chúa Giêsu diễn tả thành lòng yêu mến người nghèo và những người đã bị ông bóc
lột.
Sau
khi ông Giakêu tuyên bố quyết định của ông, thì Chúa Giêsu nói: "Hôm nay
nhà này được cứu độ, bởi người này cũng là con cháu tổ phụ Abraham". Ông
Giakêu trở thành kiểu mẫu đón nhận ơn cứu độ và là cơ hội để Chúa Giêsu khẳng
định sứ mạng của Ngài: "Con Người đến để tìm và cứu những gì đã hư
mất". Ông Giakêu đã bị đám đông loại trừ, vì thân ông lùn và phận ông tội
lỗi. Nhưng Chúa đã rời đám đông kiêu hãnh kia để đi tìm ông và đem ơn cứu độ
cho ông. Chúa đã nhìn ông và cứu ông. Cái nhìn của Chúa, cái nhìn chinh phục,
cái nhìn của tình thương muốn cứu vớt. Ông Giakêu đã tìm cách nhìn thấy Chúa,
nhưng ông cũng đã để cho Chúa nhìn ông và chinh phục ông. Ông được cứu độ.
Qua
những điều trên, chúng ta hãy ghi nhớ hai điều sau đây: Thứ nhất, những tội bất
công hay tham nhũng mà ông Giakêu phạm, đã làm cho ông mất tước hiệu là con cái
Abraham. Nhưng với sự ăn năn sám hối, muốn làm lại cuộc đời, sửa lại những lỗi
lầm, ông Giakêu đã được chính Chúa Giêsu tha tội và trả lại cho ông tước vị đó.
Tước vị con cái Abraham là một vinh dự của người Do thái. Nhưng người Công
giáo, ngoài tước vị đó ra, chúng ta còn là con cái Thiên Chúa. Người Do thái
rất hãnh diện về tước vị đó. Còn chúng ta, chúng ta có hãnh diện về tước vị làm
con Thiên Chúa không? Nếu làm mất danh hiệu con cái Thiên Chúa, chúng ta cũng
cần bắt chước Giakêu mà sửa lại những lỗi lầm gây nên sự mất mát kia, để Chúa
cũng trả lại danh hiệu nghĩa tử Thiên Chúa cho chúng ta và tuyên bố về chúng ta
rằng: "Người này cũng là con cái Thiên Chúa".
Thứ
hai, nhiều người Công giáo quên mất rằng: Đạo Chúa là đạo cứu thế chứ không
phải đạo phán xét. Do đó, người Công giáo cũng phải có tinh thần cứu thế, không
phán xét, khinh dể những người tội lỗi... Chúa Giêsu đã không hùa theo người Do
thái mà khinh dể, loại trừ ông Giakêu. Trái lại, đã đến với ông để cứu ông và
cả gia đình ông, làm cho họ trở thành con cái thực thụ của Abraham. Thế thì
người Công giáo cũng vậy, phải yêu thương tội nhân, đến với họ, mang ơn cứu độ
cho họ và làm cho họ lấy lại tước vị "con cái Abraham" trong đức tin
và "con cái Thiên Chúa" trong tình yêu thương bác ái.
23.
Hoán cải
Đời
sống con người gắn liền với những cuộc gặp gỡ. Có những cuộc gặp gỡ mà người ta
háo hức như gặp người yêu, gặp một nhân vật nổi tiếng, gặp một người thân xa
cách đã lâu... Tuy nhiên, gặp kẻ khó ưa, gặp tên trấn lột, tên lường gạt... thì
chẳng ai mong muốn. Ngoài ra lại có những cuộc gặp gỡ đầy ý nghĩa, có sức hoán
cải, làm thay đổi cả con người. Cuộc gặp gỡ như thế không chỉ dừng lại ở gặp
mặt, gặp gỡ xã giao, nhưng là cuộc gặp gỡ thâm sâu, gặp gỡ giữa hai tâm hồn.
Trang
Tin Mừng hôm nay kể lại cho chúng ta cuộc gặp gỡ hết sức thú vị giữa Đức Giêsu
và Giakêu. Đức Giêsu, Đấng Thánh của Thiên Chúa, lại muốn kết thân với Giakêu,
kẻ tội lỗi bị mọi người xa lánh. Thế nhưng trong cuộc kết giao này. Đức Giêsu
chẳng mất mát gì, trái lại Ngài đã cứu được một tội nhân khỏi vòng tội lụy; còn
Giakêu, dù là chia nửa gia tài của mình cho người nghèo, nhưng lại được mối lợi
thật to. Ông và cả gia đình đón nhận được hồng ân cứu độ. Quả là một cuộc gặp
gỡ diệu kỳ đưa đến hoán cải tận căn.
Phải
chăng là sự hài hước, chế giễu hoặc là một nghịch lý? Danh xưng
"Giakêu" trong tiếng Do thái có nghĩa là "người thanh khiết,
người công chính". Con người tội lỗi công khai ấy lại có tên "thanh
khiết, trong sạch" làm chúng ta nghĩ tới một kẻ lừa bịp ác tâm mà người ta
đặt cho là "người vô tội".
Bạn
của Giakêu là "tiền", còn phương châm sống là "bất chấp dư
luận". Thế nên, dù có vóc dáng nhỏ thó với chiều cao khiêm tốn, ông cũng
leo lên được nấc thang xã hội, đã đạt được vị trí ước mong, đã thu tích được
một gia tài. Có được gia tài này, một phần là nhờ trí tuệ, sự miệt mài làm
việc, một phần cũng là nhờ bòn mót và kiếm chác của người khác. Bởi lẽ ông đứng
đầu những người thu thuế. Ông coi những người khác là bần cùng, khố rách áo ôm.
Còn người ta lại khinh bỉ ông là kẻ tội lỗi. Giakêu, một con người bị tránh xa
như bệnh dịch, kẻ tội lỗi hoàn toàn hư mất. Cấm không được giao du với hạng
người hư hỏng đó. Người ta nhổ xuống đất và quay mặt đi khi đi ngang qua con
người ấy.
Ông
đã sống để kiếm tiền và khuấy động thành phố. Nhân danh pháp luật, ông bức bách
người ta. Nhưng khi nghe nói Đức Giêsu đi qua đó, và Người là bạn của những kẻ
không được ai yêu thương, ông đã leo lên một cây sung bên đường để xem cho biết
mặt Đấng ấy. Khi tới chỗ ấy, Đức Giêsu dừng lại và đưa mắt nhìn lên. Chẳng biết
Người muốn nói gì nơi ông?
Chúng
ta có thể gọi chỗ này là "nơi hai ánh mắt gặp nhau". Bề ngoài, cái
nhìn đầu tiên là của Giakêu, đang cháy bỏng ước muốn xem Đức Giêsu. Nhưng sẽ
không có gì xảy ra nếu như Đức Giêsu đã không ngước mắt nhìn lên kẻ ở trọ lạ
lùng – trên cây sung. Người "nhìn lên" Giakêu. Người không xem thường
ông, nhưng nhận ra nơi ông một con người sẵn sàng hoán cải. Anh mắt, thái độ và
lời nói của Người không ngừng biểu lộ sáng kiến lòng thương xót của Thiên Chúa
đối với tội nhân.
Giakêu
muốn gặp mặt Đức Giêsu, không kèn, không trống, không kẻ hầu người hạ. Ông đi
một mình trơ trụi, bị đẩy lại sau những kẻ tò mò, và điều hạ nhục ông là ông
phải làm một chuyện kỳ dị đối với một viên chức cao cấp. Có thể nói ông đã làm
một bước nhảy vọt, vượt trên mọi dư luận, mọi thành kiến. Ông làm tất cả những
điều đó cốt để tận mắt thấy Đức Giêsu. Quả là đáng khâm phục! Thế nhưng, Đức
Giêsu lại làm một cử chỉ đáng kinh ngạc hơn. Trong lúc được đám đông dân chúng
vây quanh và hết lòng ngưỡng mộ, Người lại tách mình ra khỏi đám đông hỗn độn
ấy để đến với một kẻ tội lỗi. Vì lòng thương xót đối với tội nhân, Người chẳng
màng đến những lời xì sầm, bàn tán hay dị nghị. Đấng Thánh của Thiên Chúa hạ
mình xuống làm bạn với một người tội lỗi.
Tình
yêu vượt lên mọi thành kiến, mọi trở ngại, mọi rào cản.
Hiển
nhiên, đám đông chờ đợi và hy vọng Đức Giêsu sẽ cho Giakêu một bài học đích
đáng. Và nếu Người làm như vậy, Người sẽ được dân chúng tán dương. Nhưng Đức
Giêsu từ chối đối xử với ông như vậy. Thay vào đó, Người lại muốn trọ tại nhà
ông. Dân chúng lập tức đâm ra ghét Người; còn Giakêu thì vô cùng bỡ ngỡ, ông
vui vẻ đón tiếp Người.
Người
ta ghét Giakêu. Họ không muốn thấy ông được cứu độ. Họ chỉ muốn ông bị kết án
và bị trừng phạt. Nhưng Đức Giêsu không nghĩ như vậy. Người thấy rằng điều
Giakêu cần không phải là bị kết án nhưng là ơn cứu độ. Giakêu có xứng đáng hay
không xứng đáng lãnh ơn cứu độ – điều đó không quan trọng – Giakêu cần ơn cứu
độ, như thế là đủ đối với Đức Giêsu. Nếu Người cũng như đám đông dân chúng kết
án, hạ nhục hay tránh né ông, thì chắc chắn phép lạ hoán cải đã chẳng xảy ra.
Nghịch
lý trong tên gọi của Giakêu lúc đầu giờ đây lại hoàn toàn hữu lý. Chúng ta thấy
rằng niềm vui của cuộc gặp gỡ làm nảy sinh nơi người tội lỗi ước vọng thiết tha
được khởi đầu một cuộc sống mới: "Thưa Ngài, này đây là phân nửa tài sản
của tôi, tôi cho người nghèo; và nếu tôi đã cưỡng đoạt của ai cái gì, tôi xin
đền gấp bốn".
Ban
đầu, Giakêu chỉ muốn xem cho biết Đức Giêsu là người thế nào. Thay vì chỉ
thoáng thấy Chúa đi ngang, ông được diễm phúc diện đối diện, và còn hơn thế nữa
tâm hồn ông gặp được tấm lòng bao dung của Thiên Chúa. Tâm hồn Giakêu giờ đây
giống như vùng đất sa mạc được tưới mát sau cơn mưa lớn.
Cuộc
hoán cải của Giakêu đã xảy ra tức khắc, tỏ tường và chúng ta có thể chắc chắn
về điều đó. Tuy nhiên, đây không phải chỉ là cuộc hoán cải thuộc lãnh vực trí
tuệ. Ông đã thay đổi cõi lòng. Trên quan điểm của Tin Mừng, đây là cuộc hoán
cải có tầm quan trọng nhất và cũng để lại những dấu ấn sâu đậm nhất. Sợ hãi
chẳng thể nào làm nảy sinh được cuộc hoán cải nội tâm. Chỉ có tình thương và
lòng bao dung mới có thể làm được điều đó. Một sự tiếp cận cứng cỏi sẽ đưa tới
một con tim khép kín và chai đá. Một sự tiếp xúc dịu hiền, như Đức Giêsu đã cư
xử với Giakêu, sẽ dẫn đến một con tim mềm mại và cởi mở.
Lời
tuyên bố của Đức Giêsu cho thấy phép lạ thật sự đã xảy ra ngay trong cuộc gặp
gỡ giữa Người và Giakêu: "Hôm nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người
này cũng là con cháu tổ phụ Abraham". Giờ đây, Giakêu không còn mang danh
hiệu kẻ tội lỗi nữa, nhưng ông có thể mang tên thật của mình là "người thanh
khiết".
Đức
Giêsu không chỉ muốn gặp gỡ Giakêu nhưng Người cũng muốn gặp gỡ mỗi người chúng
ta. Trước mặt Thiên Chúa chúng ta cũng là những kẻ tội lỗi đáng thương như
Giakêu, cũng cần đến sự hoán cải và ơn tha thứ.
Thiên
Chúa không chờ ta quyết định đến với Người. Người luôn đi bước trước. Bao giờ
cũng chính Người đến với ta, và Người vẫn còn đến mãi bao lâu chưa tiếp xúc
được với chúng ta.
Thế
nên chúng ta phải hành động để tìm gặp Thiên Chúa. Người không đòi ta phải leo
lên cây sung như Giakêu, nhưng quan trọng là phải đi gặp Người bằng chính hành
động của mình. Cũng như Giakêu, Thiên Chúa không đòi ta phải bỏ nhiệm vụ của
mình mà lánh vào sa mạc. Người giúp Giakêu khám phá ra rằng ông phải chu toàn
nhiệm vụ của mình một cách công bằng và đền bù những lạm dụng. Do đó, chúng ta
cũng nên xét lại những bổn phận và cách cư xử của mình có hợp với lẽ công bằng
hay chưa. Có thể chúng ta chẳng lấy cắp hay chiếm cứ tài sản của ai cách công
khai, nhưng chúng ta lại thỏa hiệp với việc lấy cắp của công, tham ô, hối lộ,
bớt xén thời gian làm việc, đầu cơ trục lợi hoặc cho vay nặng lãi. Bên cạnh đó,
có bao giờ chúng ta đã để tâm sống đức công bằng qua việc tôn trọng danh dự,
phẩm giá người khác; hay chúng ta coi việc gièm pha, vu khống, hỗn láo, nói xấu
người khác... là chuyện bình thường?
Sự
hoán cải của Giakêu là một cuộc hoàn lương. Tất cả chúng ta cũng cần một cuộc
hoán cải như vậy. Mỗi người đều có khả năng mà Giakêu đã có, cho dẫu nó có thể
bị che khuất hay chưa được tỏ lộ. Thế nên, chúng ta cũng cần hoán cải hằng ngày
để từ một quả tim khép kín trở nên rộng mở, từ một quả tim chai đá, bất công
trở thành thịt mềm, ngời sáng đức công bằng.
24.
Hoán cải
Chắc
hẳn Giakêu đã nghe người ta nói nhiều điều tốt về Chúa Giêsu. Nhưng ông muốn
chính mình gặp Ngài, lý do thứ nhất là để xem tướng mạo Ngài ra sao, và lý do
thứ hai quan trọng hơn là để biết con người của Ngài thế nào.
Hôm
đó cũng có rất đông người muốn nhìn thấy Chúa Giêsu. Họ ở cạnh Ngài, họ bao
quanh Ngài. Còn Giakêu thì không đến gần được, ông phải trèo lên một cây sung.
Thế mà Chúa Giêsu lại đặc biệt để ý tới ông. Thật sung sướng khi được người
khác để ý tới.
Tuy
nhiên, để ý tới ai không hẳn chỉ là để chăm sóc hay khen ngợi người đó. Nếu
người đó là kẻ xấu thì có thể người ta để ý tới để mà dò xét hay khiển trách.
Giakêu là người xấu, nhưng Chúa Giêsu để ý tới ông không phải là để khiển
trách. Ngài dừng lại và nhìn lên ông. Giakêu hiểu là Chúa Giêsu quan tâm đến
ông. Được để ý tới là sung sướng, được quan tâm lại càng sung sướng hơn.
Chúa
Giêsu còn nói với Giakêu nữa. Đặc biệt là Ngài không nói một lời nào về những
tội lỗi của ông. Thay vào đó Ngài gọi đích danh ông "Này ông Giakêu".
Rồi Ngài gọi ông xuống "Xuống mau đi". Ngài còn ngỏ ý muốn đến trọ
nhà ông "Hôm nay tôi phải ở lại nhà ông". Điều này không ai ngờ.
Giakêu không ngờ, mà tất cả mọi người có mặt ở đó cũng không thể ngờ một người
đạo đức như thế mà lại đến trọ nhà một người tội lỗi công khai. Giakêu sung
sướng quá. "Ông vội vàng trèo xuống và mừng rỡ đón tiếp ngài". Ban
đầu ông chỉ mong nhìn được Chúa Giêsu một cái thôi. Bây giờ ông được nhìn Ngài
mặt đối mặt và sắp được ở chung với Ngài ngay trong nhà của ông nữa.
Giakêu
đã biết chẳng những tướng mạo mà cả con người của Chúa Giêsu. Ông còn biết được
tâm hồn dạt dào yêu thương của Ngài nữa.
Và
khi nhìn thấy tâm hồn Chúa Giêsu rồi, Giakêu cũng nhìn lại tâm hồn của ông: một
tâm hồn đầy tội lỗi. Ông thấy đời mình bấy lâu nay như một sa mạc khô cằn, thế
mà hôm nay Chúa Giêsu lại đến, như một cơn mưa rào.
Thế
là Giakêu hoán cải. Cuộc hoán cải thể hiện bằng những hành động cụ thể: đền bồi
tất cả những thiệt hại đã gây ra cho người khác, và phân chia tài sản mình cho
những người nghèo. Đây không phải là hoán cải chỉ bằng ý muốn mà bằng cả con
tim. Giakêu đã biết xót xa cho những người bị ông làm thiệt hại, và biết yêu
thương những người nghèo khổ. Đây chính là sự hoán cải thật, vì con tim có hoán
cải thì cuộc đời mới hoán cải thật.
Con
tim của Giakêu hoán cải nhờ Chúa Giêsu đã để ý tới ông, quan tâm ông, đối xử
nhẹ nhàng với ông. Goethe đã viết: "Hãy đối xử với một người như người ấy
là, và người ấy sẽ xấu hơn. Hãy đối xử với người ấy như người ấy phải là, hoặc
như người ấy muốn là, và người ấy sẽ tốt hơn. Bởi vì những ước muốn trong chúng
ta chính là phần tốt nhất của con người chúng ta".
Chúa
Giêsu hiểu rằng những việc làm xấu của Giakêu không phải là toàn phần con người
của ông; Ngài hiểu trong ông còn có phần tốt, phần muốn làm điều tốt và có khả
năng làm những điều tốt ấy. Ngài đã khơi lên chính cái phần tốt ấy.
Cuộc
hoán cải của Giakêu là hoán cải con tim, là hướng con tim về điều tốt.
Cũng
giống như Giakêu, trong con người chúng ta cũng có phần tốt mặc dù có thể phần
tốt ấy xưa nay bị những việc xấu chèn ép và chưa phát huy ra. Hãy hoán cải con
tim bằng cách để Chúa để ý đến ta, quan tâm ta, nói với ta, trọ trong tim ta và
đánh động con tim ta.
25.
Thiên Chúa yêu thương
Thiên
Chúa là tình yêu. Ngài yêu thương con người, và luôn đi tìm tội nhân để dẫn đưa
họ về với Ngài.
Thiên
Chúa luôn đi bước trước
Thiên
Chúa đã đánh động Giakêu, để ông có lòng khao khát gặp Đức Giêsu. Thiên Chúa đã
thúc đẩy để Giakêu, người trưởng của những người thu thuế, nhiều tiền, dám trèo
lên cây để nhìn ngắm Đức Giêsu. Đây là thái độ của người khiêm nhường, không tự
phụ vì tiền bạc mình có, không kiêu căng vì chức vụ trưởng thu thuế của mình,
nhưng can đảm làm điều như một em bé, trèo lên cây để nhìn Đức Giêsu. Thái độ
này đã đánh động Đức Giêsu. Đức Giêsu đã dừng lại, ngó lên, và gọi Giakêu, đề
nghị được ở lại nhà ông. Giakêu đã trèo xuống, vui vẻ chấp nhận đề nghị của Đức
Giêsu. Và không chỉ vậy, ông hứa sẽ bố thí cho người nghèo nửa gia tài của ông,
và bồi thường gấp bốn những gì ông đã làm hại người khác.
Giakêu
đã làm điều vượt khỏi quan niệm "thế gian thường tình". Ông đã trở
lại với Chúa và với con người, với những anh em cụ thể sống xung quanh ông. Và
với điều này, cả trời đất vui mừng. Con người vui và Thiên Chúa cũng vui.
Thiên
Chúa yêu thương mọi loài hiện hữu
Thiên
Chúa, Đấng đánh động Giakêu, là Thiên Chúa hay thương xót và yêu thương. Thiên
Chúa vẫn yêu thương tất cả mọi loài, cho dù trước nhan Thiên Chúa, toàn thể vũ
trụ chỉ như hạt cát dính bàn cân, như giọt sương mai rơi trên đất.
Tương
tự như cha mẹ yêu thương con cái vì con cái do cha mẹ sinh ra, Thiên Chúa cũng
yêu thương tất cả mọi loài vì tất cả mọi loài đều được Thiên Chúa tạo dựng.
Thiên Chúa tạo dựng con người qua cha mẹ mỗi người. Thiên Chúa là Cha của tất
cả. Thiên Chúa là Cha của tất cả mọi người, Ngài là Cha của người con trưởng
lẫn người con thứ trong dụ ngôn người cha nhân từ. Thiên Chúa là Cha của người
công chính cũng như của người tội lỗi.
Chính
vì yêu thương, mà Thiên Chúa đã tạo dựng mỗi người. Nếu không yêu thương, Ngài
đâu tạo dựng họ. Hiện hữu là một hồng ân vô cùng lớn, mà chỉ những người cảm
nhận tình yêu mới nhận ra.
Thiên
Chúa yêu thương cả những tội nhân
Thiên
Chúa vẫn yêu thương, cả những người tội lỗi. Ngài yêu thương qua việc Ngài kiên
nhẫn và không trừng phạt tội nhân ngay khi họ phạm tội.
Hình
ảnh Đức Giêsu chết trên thập giá và những người chủ mưu giết Ngài, những người
hành hình Ngài, giúp con người thấy Thiên Chúa yêu thương con người đến độ nào!
Tại sao Thiên Chúa Cha không hủy diệt những người âm mưu giết Con Ngài, tại sao
Thiên Chúa không làm cánh tay của những kẻ đóng đinh Đức Giêsu phải tê liệt,
tại sao Ngài không làm những người đánh Người Con yêu của Ngài phải chết! Vì
Ngài nhân từ yêu thương, Ngài yêu thương cả những kẻ giết Con Ngài. Ngài nhân
từ để chờ họ nhận biết chân lý và trở lại với Ngài.
Ai
cũng phạm tội, và có lẽ mỗi người đều cảm nghiệm tình yêu thương nhân từ và
kiên nhẫn của Thiên Chúa. Ngài luôn mời gọi con người trở lại với Ngài, để Ngài
tha thứ và để con người được chia sẻ sự sống với Ngài.
Câu
hỏi gợi ý chia sẻ:
1.
Trong cách hành xử của Giakêu, có điều gì hay mà bạn thiếu?
2.
Bạn thường nhìn người tội lỗi thế nào? Bạn có "phân biệt đối xử"
hông? Bạn có thái độ (như người con) của Thiên Chúa không?
3.
Thiên Chúa là ai đối với bạn?
26.
Gặp gỡ ơn cứu độ – Lm. FX Vũ Phan Long
1.-
Ngữ cảnh
Phần
thứ tư (phần cuối của hành trình lên Giêrusalem) được tác giả Luca trình bày
trong phân đoạn 18,15–19,28: phần này tương ứng với bài tường thuật về hành
trình của các Tin Mừng Nhất Lãm. Nhưng trong khối chất liệu này, ngài thêm vào
câu truyện cuộc gặp gỡ của Đức Giêsu với ông Dakêu, thủ lãnh người thu thế ở
Giêrikhô. Ngài thấy khối người bị đẩy ra bên lề xã hội Paléttina này cũng là
"cái đã mất" mà Đức Giêsu đến để cứu.
2.-
Bố cục
Bản
văn có thể chia thành năm đơn vị:
1)
Ghi chú về chuyến đi của Đức Giêsu (19,1);
2)
Giới thiệu Dakêu trong quan hệ với Đức Giêsu (19,2-4);
3)
Đức Giêsu chủ động gặp Dakêu (19,5-7):
-
Đề nghị của Đức Giêsu (cc. 5-6),
-
Phản ứng của dân chúng (phản đối Đức Giêsu) ( c. 7);
4)
Dakêu chủ động hoán cải (19,8-9):
-
Đề nghị của Dakêu (c. 8),
-
Phản ứng của Đức Giêsu (trả lời cho dân chúng) (c. 9);
5)
Ghi chú về sứ mạng của Đức Giêsu (việc Ngài "đến") (19,10).
3.-
Vài điểm chú giải
-
Giêrikhô (1): Giêrikhô là chặng cuối trước khi "lên" Giêrusalem.
Thành này nằm kề ranh giới miền Pêrê, dọc theo một tuyến đường giao thông quan
trọng, là một điểm chiến lược mà đế quốc Rôma quan tâm trong việc cai trị
Giuđê. Tại đây người ta dễ gặp các nhân viên của đế quốc hoăc các sĩ quan, binh
lính Rôma.
-
Dakêu (2): Tiếng Híp-ri là zakkai, có nghĩa là "trong sạch và vô tội"
(x. Er 2,9; Nkm 7,14).
-
người thu thuế (2): x. 3,12. Tên gọi này dịch từ tiếng Hy Lạp telônês (do từ
telos có nghĩa là "thuế"); La-tinh: publicanus (Ngày xưa, các cố Tây
dịch là "người púp-li-ca-nô" do lấy từ chữ La-tinh publicanus (do chữ
publicus có nghĩa là "tiền của công"); Pháp: collecteur d'impôts,
Anh: tax collector. Nền hành chánh Rôma qui định nhiều loại thuế: thuế thổ
trạch, thuế động sản, thuế gián thu, đặc biệt đánh trên việc nhập cảng muối.
Những "người thu thuế" thường được giao cho nhiệm vụ thu khoản thuế
cuối cùng này. Vì thế họ thường có mặt tại các trạm quan thuế (Caphácnaum: Mc
2,14; Giêrikhô: Lc 19,2). Vì do nghề nghiệp, họ phải tiếp xúc thường xuyên với
mọi hạng người, kể cả người ngoại giáo, nên họ bị coi là những người ô uế. Quy
định mức thuế là quyền của chính quyền, nhưng thường được người thu thuế áp
dụng cách võ đoán, nên họ bị dân chúng khinh bỉ, và danh từ "người thu
thuế" tương đương với "hạng tội lỗi" công khai (x. Mt 9,10-11;
Mc 2,16; Lc 5,30; 7,34; 15,1; 19,2-7), hạng ngoại đạo (x. Mt 18,17; 21,31), và
hạng trộm cướp (x. Lc 3,2t). Một người Do Thái đạo đức tuân giữ lề luật thì
chẳng có gì phải giao dịch với người thu thuế. Dakêu "đứng đầu những người
thu thuế" (architelônês), tức là ông phụ trách cả vùng. Như thế, Dakêu
càng ở bên lề cộng đồng Do Thái hơn nữa.
-
tìm cách để xem cho biết... (3): Dakêu là người giàu có và có địa vị cao, nhưng
trong lòng ông vẫn không cảm thấy thỏa mãn. Hai động từ "tìm" (HL:
zêtein) và "xem" (HL: idein) cho dù không có tầm mức quan trọng như
trong TM Gioan, vẫn cho thấy là Dakêu không chỉ tò mò muốn "xem cho
biết" (như kiểu nói của chúng ta). Đây là một "cuộc điều tra mang
tính Kitô học" của một người tội lỗi công khai đối lại với thái độ lãnh
đạm và thù nghịch của giới lãnh đạo dân Chúa.
-
cây sung (4), tiếng Hy Lạp là sykomorea. Đây là loại cây có thân thấp, các cành
ngang cứng chắc.
-
phải ở lại (5): Câu này dịch sát là "hôm nay điều cần thiết đối với tôi là
ở lại nhà ông". Động từ Hy Lạp dei diễn tả một điều nằm trong chương
trình, ý muốn của Thiên Chúa, nằm trong sứ mạng của Đức Giêsu (x. 2,49; 4,43;
12,12; 13,33; 15,32; 22,37; 24,44).
-
mừng rỡ (6): do động từ Hy Lạp chairein. Lc là Tin Mừng về niềm vui (Dacaria:
1,14; Đức Maria: 1,28; bà con Gioan Tẩy Giả: 1,58; Đức Giêsu chào đời: 2,10;
Đức Giêsu: 10,20; đám đông: 13,17...). Đây là niềm vui do Đấng Mêsia mang đến.
-
nhà người tội lỗi (7): Luật luân lý cấm vào nhà kẻ tội lỗi.
-
phân nửa tài sản của tôi (8): Mức bồi thường này vượt qua mức Luật đòi hỏi (x.
Xh 21,37; Ds 5,5-7; Lv 5,21-24: trả lại món tài sản đã lấy cộng với 1/5 giá trị
món đó).
-
Đức Giêsu nói về ông (9), có nghĩa là Đức Giêsu nói với những người khác. Tập
tục Đông phương cho phép người ta tự do ra vào nhà một người và vây quanh bàn
ăn của những khách được mời (x. 7,37).
-
Hôm nay (9, cả c. 5; HL: sêmeron, x. 2,11; 4,21; 13,32.33; 23,43): Đây là từ
ngữ quan trọng của TM Lc, có nghĩa là: Sau một thời gian dài chờ đợi và hy
vọng, lịch sử cứu độ đã tới đỉnh cao hoàn tất. Tất cả những gì các ngôn sứ nói
đã thành sự trong các hành động và các lời nói của Đức Giêsu (x. 4,18.19;
5,26).
4.-
Ý nghĩa của bản văn
*
Ghi chú về chuyến đi của Đức Giêsu (1)
Đến
Giêrikhô, chuyến đi của Đức Giêsu lên Giêrusalem đã đến chặng cuối cùng. Tại
đây người ta bắt đầu chuyến đi lên: từ thung lũng sông Giođan, người ta băng
qua sa mạc Giuđa để đến Giêrusalem. Toàn thể cuộc hành trình của Đức Giêsu sau
này được Phêrô mô tả: "Đi tới đâu là Người thi ân giáng phúc tới đó"
(Cv 10,38). Điều này đặc biệt đúng cho những điểm cuối cùng: mỗi chặng lại trở
thành mộtchặng để trợ giúp và cứu chữa. Gặp anh mù ngồi bên vệ đường tin tưởng
kêu cầu: "Lạy ông Giêsu, Con vua Đavít, xin thương xót tôi!", Đức
Giêsu đã cho anh xem thấy, ban khả năng ca tụng Thiên Chúa và đi theo Người
(18,38). Gặp Dakêu ngồi trên một cây sung bên lề đường để nhìn xem Người, Đức
Giêsu cho ông cơ hội tiếp đón Người về nhà và hoán cải, tức nhận được ơn cứu
độ. Dù hoàn cảnh hai người rất khác nhau, cả hai đã được Thiên Chúa trợ giúp
nhờ trung gian Đức Giêsu.
*
Giới thiệu Dakêu trong quan hệ vớiĐức Giêsu (2-4)
Dakêu
là mộtngười giàu có. Nhưng trong tư cách là thủ lãnh của những người thu thuế,
ông thuộc về hạng người bị xã hội Do Thái khinh bỉ. Do nghề nghiệp, vì họ phải
thường xuyên liên hệ với mọi hạng người, kể cả ngoại giáo, họ bị nhiễm uế. Và
bởi vì xã hội thường gán cho người thu thuế tính tham lam và những lối cư xử
không công bình (x. 3,12t), Dakêu bị ghét bỏ và khinh bỉ. Một người Do Thái
tuân giữ Lề Luật nghiêm túc thì không có gì phải liên hệ với người thu thuế cả.
Do đó, Dakêu đứng ở bên lề cộng đồng. Ông là người giàu có và có địa vị cao,
nhưng ông không được những người có thế giá trong xã hội trân trọng.
Ông
hết sức ao ước được gặp Đức Giêsu. Ước muốn này có thể phần lớn được nhen lên
do tính tò mò. Dù sao ước muốn này đã thúc đẩy ông tìm mọi cách để thấy được
Đức Giêsu. Tuy nhiên, dân chúng đi theo Đức Giêsu thì quá đông mà vóc người ông
thì thấp bé. Nhưng Dakêu có óc sáng tạo: ông chạy đi trước và leo lên mộtcây
sung. Chạy và trèo lên cây là những chuyện chỉ hợp với các trẻ em, chứ không
phù hợp với tư cách mộtngười giàu có; nhưng Dakêu chấp nhận trở thành lố bịch
để được thấy Đức Giêsu, điều này cho thấy ông ao ước thấy Người đến đâu!
*
Đức Giêsu chủ động gặp Dakêu (5-7)
Trong
khi mọi người khác không màng tới Dakêu đang ở trong thế rất khôi hài, Đức
Giêsu đã bày tỏ sự quan tâm đến ông bằng những cử chỉ và thái độ rất đơn giản,
rất "người": "đi tới chỗ ấy", "nhìn lên",
"nói với ông". Người còn cho hiểu đấy không chỉ là một cuộc thăm
viếng xã giao, mà là một cuộc gặp gỡ nằm trong ý muốn của Thiên Chúa ("hôm
nay tôi phải ở lại nhà ông"), nằm trong sứ mạng của Người. Cái "ngày
hôm nay" mà Đức Giêsu nhắc tới không chỉ là một chi tiết chỉ thời gian, mà
là một chặng trong hành trình ban ơn cứu độ mà Người đã khai mạc tại Nadarét
(x. 4,18-22). Trong cuộc hành trình này, Người quan tâm ưu tiên tới những người
nghèo, và cả những người tội lỗi.
Nỗi
băn khoăn, căng thẳng của Dakêu biến thành niềm vui: không chỉ là sự thỏa mãn,
sự thoải mái về thể lý, mà là việc tham dự vào hạnh phúc do Đấng Cứu thế mang
đến. Nhờ gặp gỡ Đức Giêsu, ông được giải thoát khỏi các lầm lỗi, hoang mang, và
lòng được chan hòa bình an và niềm vui. Đi ngược lại mọi chỉ trích, và một cách
rõ ràng, Đức Giêsu cho mọi người thấy rằng không ai bị loại khỏi ơn cứu độ
Người ban. Người cũng cho thấy Người từ chối mọi kiểu đánh giá tổng quát về một
hạng người.
*
Dakêu chủ động hoán cải (8-9)
Bữa
tiệc tại nhà Dakêu là một cử hành thống hối, đưa tới một sự hiệp thông huynh
đệ. Qua bữa tiệc, Dakêu hiểu là ông được kêu gọi đi vào hiệp thông với Thiên
Chúa. Bởi vì Đức Giêsu đã chấp nhận con người thật của ông, bởi vì ông được mời
gọi sống như thế, Dakêu chẳng phải tránh né gì nữa, trái lại ông vui mừng đón
tiếp Người về nhà và bày tỏ quyết định đổi mới cuộc đời. Ông đã trả lời thắc
mắc: "Thế thì ai có thể được cứu?" (18,26) khi Đức Giêsu nhận định:
"Những người có của thì khó vào Nước Thiên Chúa biết bao" (18,24).
Dakêu giàu có đã nhận được ơn cứu độ nhờ trung gian Đức Giêsu (19,9), bởi vì
ông không chỉ bằng lòng với việc trông thấy Đức Giêsu, mà còn hành động theo ý
muốn của Người nữa. Trong ngày hôm ấy, Dakêu đã cảm nghiệm một sự biến đổi lạ
thường. Đó chính là điều được Đức Giêsu diễn tả trong câu tuyên bố: "Hôm
nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi người này cũng là con cháu ông
Abraham". Khi tuyên bố như thế, Đức Giêsu đã bác bỏ nhận định của mọi người:
"Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào trọ!". Phán đoán của đám đông
là một phê phán quá cứng rắn. Qua lối cư xử của Người, Đức Giêsu loại bỏ sự
cứng rắn đó và cho thấy rằng thái độ của Thiên Chúa hoàn toàn khác với thái độ
của đám đông.
*
Ghi chú về sứ mạng của Đức Giêsu (việc Ngài "đến") (10)
Những
lời Đức Giêsu kết luận (c. 10) có thể khuyến khích mỗi người bởi vì "Con
Người đến để tìm và cứu những gì đã mất". Người không đến để kết án hoặc
loại trừ. Lại chính những kẻ bị lạc, những kẻ sai lầm mà Người đã muốn tìm và
cứu chữa; chính là những kẻ đang đi vào ngõ cụt mà Người muốn dẫn ra.
+
Kết luận
Bản
văn với câu kết luận (c. 10) không những tóm tắt giai thoại về Dakêu, mà còn
làm nổi rõ hơn nữa cứu-độ-học của toàn thể cuộc hành trình của Đức Giêsu lên Giêrusalem
cũng như của TM Lc: trong tư cách là Con Người, Đức Giêsu đã đến để tìm và cứu
những gì đã mất, và như thế là gợi ý tới câu Ed 34,16 trong đó Đức Chúa tự mô
tả mình như là Người mục tử: "Con nào bị mất, Ta sẽ đi tìm; con nào đi
lạc, Ta sẽ đưa về; con nào bị thương, Ta sẽ băng bó; con nào bệnh tật, Ta sẽ
làm cho mạnh; con nào béo mập, con nào khoẻ mạnh, Ta sẽ canh chừng. Ta sẽ theo
lẽ chính trực mà chăn dắt chúng".
Khi
đọc bản văn này, ta cũng nhận ra những ý nhắc lại các đoạn khác trong TM III:
những yếu tố thuộc lời rao giảng của Gioan Tẩy Giả (3,10-14); dụ ngôn người
Pharisêu và người thu thuế (18,9-14); người thủ lãnh giàu có (18,18-23); anh mù
(18,35-43). Dakêu được giới thiệu như là mộtngười giàu gương mẫu đã hiểu sứ
điệp cũng như mối quan tâm của Đức Giêsu đối với người nghèo, nên đã biết lấy
những quyết định tương xứng. Bản văn cũng cho thấy có những điểm gặp gỡ với
giai thoại anh mù: Dakêu đã thực hiện những bước không thông thường để nhìn
thấy Đức Giêsu khi Người đi ngang qua. Hai bản văn cuối cùng này trực tiếp đưa
độc giả đi theo Đức Giêsu vào Giêrusalem trong tư cách là "Con vua
Đavít" để thực hiện chương trình cứu lấy những gì đã mất.
5.-
Gợi ý suy niệm
1.
Dakêu đã bị xã hội đẩy ra bên lề và khép lại với chính ông. Nhưng ông đã không
chịu ở lại trong vòng tròn khép kín mà xã hội đã nhốt ông vào, đó là thế giới
của tiền bạc và những quan hệ không lương thiện; ông tìm cách "thấy"
Đức Giêsu, và thế là ông được cứu. Khép kín vào chính mình, con người không bao
giờ thoát khỏi tội lỗi của mình; muốn được cứu, ta cần phải mở ra với Đức
Giêsu. Trong đời sống thiêng liêng, chúng ta hiểu: Đức Giêsu chờ đợi chúng ta
đến với Người, nhưng Người cũng chờ đợi chúng ta sẵn sàng đón tiếp Người vào
nhà.
2.
Trong bất cứ cộng đoàn nào, bao giờ cũng có những người sợ đến gần những
"người thu thuế", những "kẻ tội lỗi", những người không có
danh thơm tiếng tốt... Bạn thử hình dung xem mình đang nghĩ về người khác thế
nào? Đức Giêsu không làm như thế. Người đã nắm lấy bàn tay Dakêu đang rụt rè
đưa ra về phía Người. Người lấy sáng kiến và đặt Dakêu trên mộtnẻo đường mới.
3.
Tất cả những thái độ và lời nói rất "người" (sự quan tâm, cử chỉ thân
ái, lời nói dịu dàng...) có thể đưa người khác đến những biến đổi rất
"thánh". Môn đệ Đức Giêsu phải sống thế nào để bằng sự hiện diện và
lối sống của mình, ngày "hôm nay" của Thiên Chúa xuất hiện cho anh
chị em mình. Hôm nay Đức Giêsu vẫn đang ban ơn cứu độ qua Lời Người, các bí
tích, qua Giáo Hội. Nếu bạn là thừa tác viên Lời Chúa hoặc bí tích, bạn đã có ý
thức về cung cách cử hành thế nào để Đức Giêsu đến được với anh chị em của bạn?
4.
Tấm gương của người môn đệ chính là thầy Giêsu: Người đã không ngại bị đánh giá
tiêu cực để khỏi phản bội sứ mạng cứu thế. Người môn đệ của Đức Giêsu sẽ có
những lúc phải chọn lựa như thế. Tuy nhiên, ngay trong đời thường, qua các sinh
hoạt nghề nghiệp, thăm viếng, có khi nào bạn nghĩ là bạn sinh hoạt, thăm viếng
theo ý muốn của Thiên Chúa?
27.
Chú giải của Noel Quesson
Sau
khi vào Giê-ri-khô, Đức Giêsu đi ngang qua thành phố ấy.
Giê-ri-khô,
một địa danh bất thường trong môn địa lý của hành tinh này: thành phố thấp nhất
của trái đất; thấp hơn mặt nước biển 250 mét! Khi những người sống ở mức thấp
đó; ngay khi họ quyết định đi từ nới họ ở, họ chỉ có thể đi lên cao; Giakêu sẽ
khởi hành ở chỗ rất là thấp.
Giê-ri-khô,
một biểu tượng cho nhân loại già nua: nó là một trong những thành phố cổ nhất
trái đất; có những di tích mà số tuổi lên đến tám ngàn năm trước Đức Giêsu
Kitô. Khi Abraham dẫn đàn súc vật đi ngang qua thì nơi đó đã là một thành phố
có số tuổi hơn sáu ngàn năm; Giakêu sẽ rất giống với nhân loại từ muôn thuở.
Giêrikhô
thành phố cuối cùng trong cuộc hành trình của những người hành hương lên
Giêrusalem. Đối với Đức Giêsu ngày hôm đó là một ngày leo dốc mệt nhọc! Đồi cái
Sọ (tiếng Do Thái là Golgotha) ở đàng kia, gần cổng Épraim, cách đó hai mươi
kilô mét, ở đầu một con dốc dài bất tận và ở đó cao hơn một ngàn mét so với ốc
đảo Giêrikhô.
"Đức
Giêsu đi ngang qua thành phố ấy" Giai đoạn cuối cùng của cuộc hành trình
cuối cùng.
Đức
Giêsu hoàn toàn sáng suốt về điều đang chờ đợi Người trên kia, ở Giêrusalem.
Hôm qua có lẽ hoặc hôm kia, Người đã gọi riêng các bạn hữu. Người đã loan báo
cho họ điều sắp xảy đến: "Này chúng ta lên Giêrusalem, và tất cả những gì
các ngôn sứ đã viết về Con Người sẽ được hoàn tất. Quả vậy, Người sẽ bị nộp cho
dân ngoại, sẽ bị nhạo báng, nhục mạ, khạc nhổ. Sau khi đánh đòn, họ sẽ giết
Người và ngày thứ ba Người sẽ sống lại" (Lc 18, 31.34). Nhưng thánh Luca
nói với chúng ta, mười hai Tông Đồ của Đức Giêsu không hiểu gì cả. Chỉ mình Đức
Giêsu sáng suốt, lòng tràn ngập những mối suy tư.
Ở
đó có một người tên là Giakêu
Phải
chăng là sự hài hước? hoặc là sự chế giễu? Cái tên "Zakkay" này trong
tiếng Do Thái có nghĩa "Người Thanh Khiết, Người Công Chính". Con
người tội lỗi công khai ấy lại có tên "thanh khiết, trong sạch" làm
chúng ta nghĩ tới một kẻ lừa bịp ác tâm mà người ta đặt cho biệt danh là
"người vô tội, dịu dàng"!
Nhưng
chúng ta hãy chờ cho câu chuyện chấm dứt.
Ai
mà biết được ông ta sẽ không mang tên thật của mình... vào lúc cuối.
Ông
đứng đầu những người thu thuế, và là người giàu có.
Giakêu,
người tội lỗi bởi nghề nghiệp, trong lúc này đúng ra đáng có cái tên "kẻ
bị tuyệt thông". Một con người ghê tởm, bị mọi người ghét bỏ. Phục vụ cho
đoàn quân chiếm đóng La Mã. Thỏa hiệp với ngẫu tượng, Hoàng Đế Bóc Lột! Kẻ bóc
lột những người nghèo! Một Thủ trưởng vô liêm sỉ của những người thu thuế, đã
thu những món lại to lớn khi bỏ đói dân nghèo và phô trương sự giàu sang, xa
hoa trong ngôi biệt thự sang trọng nhất thành phố. Cách đó ít lâu Đức Giêsu đã
nói về điều đó: "Con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Nước
Thiên Chúa" (Lc 18,25).
Giakêu,
một con người bị tránh xa như bệnh dịch. Kẻ tội lỗi hoàn toàn bị hư mất. Đồ
thối tha. Cấm không được giao du với hạng người hư hỏng ấy. Người ta nhổ xuống
đất và quay mặt đi khi đi ngang qua con người ấy.
Ông
ta tìm cách để xem cho biết Đức Giêsu là ai, nhưng không được, vì dân chúng thì
đông, mà ông ta lại lùn. Ông liền chạy tới phía trước, leo lên một cây sung để
xem Đức Giêsu, vì Người sắp đi qua đó.
Một
chuỗi những "biểu tượng: A! ông ta lùn quá lùn nên không nhìn thấy Đức
Kitô; đám đông thù nghịch; cả một dư luận phải vượt qua, để xem Đức Kitô; leo
lên một cây (cây nào lạ lùng bằng cây thập giá!) để xem Đức Giêsu. Những sự giải
thích tượng trưng không làm mất đi sử tính của các chi tiết cụ thể: người ta
phải nhớ lại ở Giêrikhô, vào thời của Luca đã xảy ra một biến cố khó tin là sự
hoán cải của 'kẻ đứng đầu những Người thu thuế'. Vả lại mọi chi tiết hoàn toàn
tự nhiên. Lúc mới vào thành phố, Đức Giêsu đã chữa lành một người mù (Lc 18,
35.42). Tiếng vang của việc chữa lành này lan ra nhanh chóng như vệt thuốc
súng. Người ta biết rằng Giakêu đã có ước muốn "xem" Đức Giêsu đó,
leo lên một cây sung dưới ánh mắt châm biếm của đám đông; mà không còn quan tâm
đến phẩm giá của một thủ trưởng nhân sự Tổng Kho Bạc của Đế quốc!
Tôi
thử tưởng tượng điều gì có thể thúc đẩy Giakêu, bất chấp sự chế giễu đã xắn
chiếc áo thụng của một ông trưởng giả Do Thái và có lẽ cái áo choàng La Mã để
leo lên cây sung như một thằng nhóc tầm thường? Vì tính tò mò chăng? Vì sự lôi
cuốn mầu nhiệm chăng? Vì nỗi khắc khoải mơ hồ và chán chường cuộc sống của mình
chăng? ông ta đã sống để đếm tiền và khuấy động thành phố của ông. Mọi người
tránh xa ông; ông biết rõ tại sao: nhân danh pháp luật, ông bức bách họ. Nhưng
rồi khi người ta nói Đức 'Giêsu đi qua đó và Người là bạn của những người không
được ai yêu thương. Lúc đó, ông giữ cửa kho bạc đã leo lên một cây đang trổ hoa
để xem Đức Chúa.
Khi
Đức Giêsu tới chỗ ấy, thì Người nhìn lên và nói với ông
Người
ta có thể gọi chỗ ấy là "nơi hai ánh mắt gặp nhau". Bề ngoài, cái
nhìn đầu tiên là của Giakêu, đang cháy bỏng ước muốn xem Đức Giêsu. Nhưng sẽ
không có gì xảy ra nếu như Đức Chúa đã không ngước mắt nhìn lên người ở trọ lạ
lùng, trên cây sung. Tôi ở yên một lúc để tưởng tượng, để chiêm niệm hai ánh
mắt gặp nhau đó. Đức Giêsu và ông Giakêu đang nhìn nhau!
Chúng
ta tiếng rằng chúng ta tìm kiếm Thiên Chúa, trong khi mà chính Người "tìm
kiếm" chúng ta trước, tự muôn đời! ôi chào! Ngày hôm đó, Đức Giêsu đã phải
sung sướng hạnh phúc! Còn vài cây số nữa là đến Giêrusalem, còn vài ngày nữa là
cuộc khổ nạn được hiến dâng để cứu chuộc nhân loại. Công cuộc cứu chuộc cao đẹp
nhất của Người sẽ thành công? Mọi nỗi chơi vơi cô quạnh của thập giá mọi hình
phạt mà Người sẽ gánh trên lưng, mọi vết thương xé ra ở tay chân đẫm máu của
người. Người biết, biết chắc chắn là điều đó có ích. Người đã cứu thế gian, khi
tiến lên 'Giêrusalem'. Giakêu là hoa trái đầu mùa. Hỡi hạn, là người tội lỗi, bạn
đã được Thiên Chúa tạo dựng chỉ để 'xem' khuôn mặt của Người. Hỡi bạn, là người
tội lỗi, hay nhận ra mình được tha thứ khi ánh mắt bạn gặp ánh mắt của Đấng yêu
thương bạn.
"Này
ông Giakêu, xuống mau đi, vì hôm nay tôi phải ở lại nhà ông!"
Qua
những lời ấy, chúng ta đoán ra rang chính Đức Giêsu đã tìm kiếm Giakêu. Mọi sụ
diễn ra như thể Đức Giêsu đã dự kiến hành động của Người: Đức Giêsu được mời
đến nhà ông và ông được ưu tiên chọn lựa đối với mọi người khác ở Giêrikhô.
Người đã chọn lựa kẻ thấp hèn nhất, kẻ bị khinh bỉ nhất.
Đó
là cách mà Đức Giêsu dùng để yêu cầu một người nào đó phục vụ Người để rồi
Người ban cho họ một ân sủng của bậc đế vướng: hoàng tử trở thành người ăn xin
để ban cho mà không làm thương tổn.
Đức
Giêsu dường như chỉ là một người giảng thuyết lưu động tìm một bữa ăn và một
'cái giường để nghỉ qua đêm. Và thân mật biết bao trong sự vội vàng ấy!
"Này ông Giakêu xuống mau đi!" như thể Đức Giêsu muốn nói: Này ông
Giakêu, tôi rất đói, mau lên nào! Cũng thế, Đức Giêsu đã xin nước uống của một
phụ nữ Samari bị bỏ rơi, bên bờ giảng. Cũng thế Người đã chấp nhận việc xức dầu
thơm của người đàn bà tội lỗi nhân ông Simon, một người Pharisêu.
Ông
vội vàng tụt xuống, và mừng rỡ đón rước Người.
Sự
vội vàng khi ông từ cây nhào bổ xuống tương ứng với sự vội vàng của Đức Giêsu.
Niềm
vui là dấu chỉ sự gặp gỡ với Đức Giêsu. Một khoảnh khắc vui mừng và hân hoan
ngắn ngủ, kể từ Bài ca Ngợi khen (Magnificat) của Đức Maria qua niềm vui của
hai môn đệ trở về Emmau.
Còn
bạn, là người tội lỗi, bạn có những lúc vui mừng không?
Thấy
vậy, mọi người xầm xì với nhau: "Nhà người tội lỗi mà ông ấy cũng vào
trọ!"
Đức
Giêsu đã từng đòi hỏi không được gây ra những cớ làm cho người ta vấp ngã (Lc
17,1.3) nhưng chính Người đôi lúc không ngần ngại gây ra bởi những thái độ
không phù hớp với dư luận của thời đại Người; đặc biệt vì lòng nhân từ khác
thường của Người đối với những tội lỗi! Đức Giêsu là "Cứu Chúa" đến
độ làm người ta vì thế mà khó chịu. Người tha thứ đến độ gây cớ vấp ngã cho
những người công chính.
Ông
Giakêu đứng đó thưa với Chúa rằng: "Thưa Ngài, đây phân nửa tài sản của
tôi, tôi cho người nghèo; và nếu tôi đã chiếm đoạt của ai cái gì, tôi xin đền
gấp bốn."
Thánh
Ambrosiô trong bài thuyết giảng của ngài ở Milan đã nói "Không có lỗi khi
mình giàu, nhưng khi mình không biết sử dụng tài sản của mình... " Và toàn
bộ Tin Mừng của Thánh Luca dường như muốn nói rằng cách duy nhất sử dụng hợp lý
tài sản của thế gian này là chi dùng nó, đem cho nó đi! "Hãy bán của cải
mình đi mà bố thí" (Lc 12,33). "Hãy dùng tiền của bất chính mà tạo
lấy bạn hữu (Lc 16,9).
Giakêu
đã bị đảo lộn bởi lòng quảng đại của Đức Giêsu đối với ông. Ông muốn đem lại
cũng niềm vui ấy cho những Người khác.
Giakêu
khốn khổ với tất cả vàng bạc của mình.
Giakêu
hoàn toàn sung sướng khi chia sẻ niềm vui.
Đức
Giêsu mới nói về ông ta rằng: "Hôm nay, ơn cứu độ đã đến cho nhà này, bởi
người này cũng là con cháu tổ phụ Abraham. Vì Con Người đến để tìm và cứu những
gì đã mất."
Đức
Giêsu đã qua những giờ nói chuyện trực diện với Giakêu. Họ đã nói với nhau điều
gì? Họ đã ăn uống cùng bàn... mặt giáp mặt. Trong mọi tôn giáo kể cả tôn giáo ở
Israel, Thiên Chúa là Đấng đáng sợ mà Đền thờ khuyến khích sự kính sợ linh
thiêng đó.
Trong
Đức Giêsu, chính Thiên Chúa di chuyển và đến ở nhà kẻ tội lỗi; vậy từ ngày đó,
các nhà thờ, kể cả những đại thánh đường chỉ là ngôi nhà khiêm tốn của Giakêu;
nơi mà những lũ tội nhân và các thánh tìm gặp nhau với Thiên Chúa trong tình
huynh đệ. Giáo Hội chuộc "những gì đã mất".
Giờ
đây, Giakêu có thể mang tên thật của mình: "Người thanh khiết", người
được thanh khiết hóa.
Sưu
tầm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét